Saadi Effendi’s footnote to Tafsir al-Baydawi (Saad Allah ibn Isa ibn Amir Khan, known as Saadi Chalabi) Died: 945 AH, investigation and study (verses 1-2 of Surat Az-Zumar)

Document Type : Original Article

Author

Specialization in the Qur’an and Sunnah, Department of Sharia and Islamic Studies, College of Arts and Human Sciences, King Abdulaziz University.

Abstract

The research includes an introduction and three sections: The first section included: introducing the author of the footnote, Allama Saadi Effendi. The second section revolved around: introducing his footnote to Al-Baydawi’s interpretation. The third section dealt with: examining his footnote on verses 1-2 of Surat Az-Zumar, and concluded with the most important results, including: that the author of the footnote, Allama Saadi Effendi. He was one of the scholars of the Ottoman Empire who occupied a great scientific position, and his footnote also received the attention of the teachers of his time, and they relied on it, as its author was keen to clarify what might be difficult to understand from Al-Baydawi’s interpretation, and included in his footnote quotations from mothers.
Interpretations, and he was interested in several sciences related to the Qur’an, such as the Meccan and Medinan, explaining the aspects of the readings, and clarifying the meanings of the strange, and the footnote was not devoid of reasoning from the Prophetic hadiths, with the graduation of the hadiths of Judge Al-Baydawi. He was also concerned with the Arabic language, mentioning the differences of scholars in it, citing their sayings, and citing verses. Poetics, in addition to alerting him to doctrinal, jurisprudential, and fundamental issues.

Keywords

Main Subjects


1.    mustafaa bin eabd allah alqustantini hajji khalifat, kashaf alzunun ean 'asamay alkutub walfununa, tahqiqa: 'iikmal aldiyn 'uwghli wabashaar eawad (landan - 'iinjiltira: muasasat alfurqan lilturath al'iislamii - markaz dirasat almakhtutat al'iislamiati).
2.    muhamad eabd alhayi alliknawi, alfawayid albahiat fi tarajim alhanafiati, tashih wataeliqi: muhamad alnaesani (masr: matbaeat alsaeadati, 1324hi).
3.    njam aldiyn muhamad bin muhamad bin muhamad alghazi, alkawakib alsaayirat bi'aeyan almiat aleashirati, tahqiqu: khalil almansur (birut: dar alkutub aleilmiati, 1418hi).
4.    tash kubry zadah 'ahmad bin mustafaa bin khalil, alshaqayiq alnuemaniat fi eulama' aldawlat aleuthmaniati, (birut: dar alkutaab alearabii, (ta.di)).
5.    mustafaa bin eabd allah alqustantini hajji khalifat, salam alwusul 'iilaa tabaqat alfuhul, tahqiqa: mahmud eabd alqadir al'arnawuwt ('iistanbula: maktabat 'iirsika, 2010ma).
6.    eumar bin muhamad bin 'ahmad 'abu hafs alnusfiu, altaysir fi altafsiri, tahqiqu: mahir 'adib habush wakhrun ('iistanbul: dar allubab lildirasat watahqiq altarathi, 1440h).
7.    shihab aldiyn 'ahmad bin muhamad alkhafaji, einayat alqadi wakifayat alraadi ealaa tafsir albaydawi, (birut: dar sadir, (t. du)).
8.    muhamad bin jarir bin yazid altabri, jamie albayan ean tawil ay alquran, tahqiqu: eabd allah alturkiu (masir: dar hijr, 1422h).
9.    alhusayn bin maseud 'abu muhamad albaghui, maealim altanzil fi tafsir alqurani, tahqiqu: muhamad alnamir waeuthman jumeat wasulayman alharash ((ma.d): dar tibt, 1417h).
10.    eabd alhaqi bin ghalib bin eabd alrahman bin tamaam bin eatiat al'andalsi, almuharir alwajiz fi tafsir alkitab aleaziza, tahqiqu: eabd alsalam eabd alshaafi muhamad (birut: dar alkutub aleilmiati, 1422h).
11.    'ahmad bin muhamad bin 'iismaeil 'abu jaefar alnhhas, maeani alqurani, tahqiqu: muhamad alsaabuni (makat almukaramatu: jamieat 'um alquraa, 1409hi).
12.    muhamad bin yusif bin eali 'abu hyaan al'andalsi, albahr almuhit fi altafsiri, tahqiqu: sidqi muhamad jamil (birut: dar alfikri, 1420h).
13.    eali bin muhamad bin muhamad almawirdi, alnukt waleuyuna, tahqiqu: alsayid abn eabd almaqsud (birut: dar alkutub aleilmiati, (ta.du)).
14.    'ahmad bin muhamad bin 'iibrahim althaelabii, alkashf walbayan ean tafsir alqurani, tahqiqu: eadad min albahithin (jdatu: dar altafsir, 1436h).
15.    mansur bin muhamad bin eabd aljabaar alsimeani, tafsir alqurani, tahqiqu: yasir bin 'iibrahim waghanim bin eabaas (alriyad: dar alwatani, 1418h).
16.    muhamad bin eumar bin alhasan fakhr aldiyn alraazi, altafsir alkabir (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1420h).
17.    muhamad bin 'ahmad bin euthman shams aldiyn aldhahabi, sayar 'aelam alnubala'i, tahqiqu: majmueat min almuhaqiqin bi'iishraf alshaykh shueayb al'arnawuwt (birut: muasasat alrisalati, 1405h).
18.    alkhalil bin 'ahmad bin eamrw alfarahidi, kitab aleayni, tahqiqu: mahdii almakhzumii wa'iibrahim alsaamaraayiy (birut: dar wamaktabat alhilal, (ta.di)).
19.    eabd alrahman bin 'abi bakr jalal aldiyn alsuyuti, tabaqat almufasirin aleishrina, tahqiqu: eali muhamad eumar (alqahirati: maktabat wahbata, 1396h).
20.    muhamad bin 'ahmad bin 'abi bakr 'abu eabd allah alqurtubiu, aljamie li'ahkam alqurani, tahqiqu: 'ahmad albarduni wa'iibrahim 'atfish (alqahirata: dar alkutub almisriati, 1384 hu).
21.    muhamad bin eabd allh bn batuwtata, rihlat abn batutat, (alribati: 'akadimiat almamlakat almaghribiati, 1417hi).
22.     taerif bial'aelam alwaridat fi albidayat walnihayat liabn kathir, mawqie al'iislami.
23.     muhamad bin eabd alrahman bin alghazi, diwan al'iislami, ta1, tahqiqu: sayid kasarawiin hasan, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1411h - 1991mi).
24.     'iismaeil basha bin muhamad 'amin albabani, hadiat alearifin 'asma' almualifin wathar almusanafina, ('iistanbul: wikalat almaearifi, 1951 - 1955ma).
25.     'iishaq bin alhusayn almanjami, akam almarjan fi dhikr almadayin almashhurat fi kuli makani, ta1, (birut: ealim alkatub, 1408hi), (116 - 117).
26.     eabd alrahman bin 'abi bakr alsuyuti, nazam aleiqyan fi 'aeyan al'aeyani, (birut: almaktabat aleilmiata, 1928ma).
27.     eabd albasit bin ghars aldiyn almilti, nil al'amal fi dhayl alduwali, ta1, tahqiqu: eumar bin eabd alsalam tadamuri, (birut: almaktabat aleasriat liltibaeat walnashri, 1422h - 2002mi).
28.     khayr aldiyn bin mahmud alzarkali, al'aealami, ta15, (dar aleilm lilmalayini, 2002mi).
29.     muhamad hifz alrahman bin muhibi alrahman alkumillayy, albadawr almadiat fi tarajim alhanafiati, ta2, (alqahirata: dar alsaalih, 1439h - 2018mi).
30.     eadil alnuwayhda, muejam almufasirin min sadr al'iislam wahataa aleasr alhadiri, ta3, (birut: muasasat nuyhad althaqafiat liltaalif waltarjamat walnashri, 1409h - 1988m).
31.     eabd alhayi bin aleimad alhanbali, shadharat aldhahab fi 'akhbar min dhahabi, ta1, tahqiqu: mahmud al'arnawuwta, (dimashqa: dar aibn kathir, 1406h - 1986mi).
32.     yaqut bin eabd allh alhamwy, muejam albildan, ta2, (birut: dar sadir, 1995ma).
33.     eabd almumin bin eabd alhaqi alqatiei, marasid aliatilae ealaa 'asma' al'amkinat walbiqaei, ta1, (birut: dar aljili, 1412hi).
34.     'ahmad bin muhamad al'adunuh way, tabaqat almufasirina, ta1, tahqiqu: sulayman bin salih alkhazi, (almamlakat alearabiat alsueudiatu: maktabat aleulum walhakmi,1417h - 1997ma).
35.     alhusayn bin eabd allh bin sina, alqanun fi altab, tahqiqu: muhamad 'amin aldanawi.
36.     eabd alrahman bin eubayd musayaqiri, alghidha' waltaghdhiati, ('akadimya).
37.     mahmud eumar alzamakhshari, alkashaf ean haqayiq ghawamid altanzil waeuyun al'aqawil fi wujuh altaawili, ta3, (birut: dar alkitaab alearabii, 1362h - 1947mu).
38.    'iibrahim bin alsiriyi bin sahl alzujaji, maeani alquran wa'iierabuhu, ta1, tahqiqu: eabd aljalil eabduh shalbi, (birut: ealim alkutub, 1408h - 1988mi).
39.     'ahmad bin muhamad alnahasu, maeani alqurani, ta1, tahqiqu: muhamad ealiin alsaabuni, (makat almukaramatu: jamieat 'um alquraa, 1409hi).
40.     mansur bin muhamad bin eabd aljabaar bin alsimeani, tafsir alqurani, ta1, tahqiqu: yasir bin 'iibrahim, waghanim bin eabaas bin ghunimi, (alriyad: dar alwatani, 1418hi- 1997mi).
41.     mahmud bin hamzat bin nasr alkarmani, gharayib altafsir waeajayib altaawili, (jdatu: dar alqiblat lilthaqafat al'iislamiati).
42.     muhamad bin muhamad bin manzur al'ansari, lisan alearabi, ta3, (birut: dar sadir, (1414h).
43.     muhamad bin yaequb alfayruz abadi, alqamus almuhayta, ta4, tahqiqu: markaz alrisalat lildirasat watahqiq altarathi, (birut: muasasat alrisalati, 1436h - 2015mu).
44.     du. munirat muhamad alduwsari, 'asma' sur alquran wafadayilaha, ta1, (dar abn aljuzi, 1426hi).
45.     'ahmad bin muhamad althaelabi, alkashf walbayan ean tafsir alqurani, ta1, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1422h - 2002mu).
46.     alhusayn bin maseud albaghui, maealim altanzil fi tafsir alqurani, ta1, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1420hi).
47.     eabd allah bin eumar albaydawi, 'anwar altanzil wa'asrar altaawili, ta1, tahqiqu: muhamad eabd alrahman almareshali, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1418hi).
48.     badr aldiyn muhamad alzarkashi, alburhan fi eulum alqurani, ta1, tahqiqu: muhamad 'abu alfadl 'iibrahim, (birut: dar 'iihya' alkutub alearabiat eisaa albabi alhalbi, 1376h - 1957mi),
49.    eabd alkarim bin muhamad alsimeani, altahbir fi almuejam alkabiri, ta1, tahqiqu: munirat naji salma, (baghdad: riasat diwan al'awqaf, 1395h - 1975mu).
50.     muhamad bin 'ahmad aldhahabi, sayar 'aelam alnubala'i, ta3, tahqiqu: majmueat min almuhaqiqin bi'iishraf alshaykh shueayb al'arnawuwta, (muasasat alrisalati, 1405h - 1985mi).
51.     eabd alqadir bin muhamad alqurashi, aljawahir almadiat fi tabaqat alhanafiati, ta2, tahqiqu: da. eabd alfataah muhamad alhalu, (alqahirata: dar hajr liltibaeat walnashri, 1413h - 1993m).
52.     muhamad bin 'iismaeil albukhariu, sahih albukhari, ta1, tahqiqu: jamaeat min aleulama'i, (dar tawq alnajati, 1422hi).
53.    sulayman bin 'ahmad altabrani, almuejam alkabiru, ta2, tahqiqu: hamdi bin eabd almajid alsalafi, (alqahirati: maktabat abn taymiati).
54.     eali bin 'ahmad alwahidi, 'asbab nuzul alqurani, ta2, tahqiqu: eisam bin eabd almuhsin alhimaydani, aldamaam: dar al'iislahi, 1412h - 1992mi).
55.     eali bin 'abi bakr alhaythami, majmae alzawayid wamanbae alfawayidi, tahqiqu: husam aldiyn alqudsi, (alqahirati: maktabat alqudsi, 1414h - 1994mu).
56.    jalal aldiyn eabd alrahman bin 'abi bakr alsuyuti, libab alnuqul fi 'asbab alnuzuli, (birut: dar alkutub aleilmiati).
57.     : muqatil bin sulayman al'azdi, tafsir muqatil bin sulayman, ta1, tahqiqu: eabd allah mahmud shahatuhu, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1423hi).
58.     makiy bin 'abi talib alqaysi, alhidayat 'iilaa bulugh alnihayat fi eilm maeani alquran watafsirihi, wa'ahkamihi, wajamal min funun eulumihi, ta1, tahqiqu: majmueat rasayil jamieiat bikulyat aldirasat aleulya, (alshaariqati: jamieat alshaariqati, 1429h - 2008ma), (10/6293).
59.     eabd alqahir bin eabd alrahman aljirjani, daraj aldarar fi tafsir alay walsuwr, ta1, tahqiqu: muhamad shakur 'amrir, (emman: dar alfikri, 1430h - 2009mi).
60.     eumar bin muhamad alnusafi, altaysir fi altafsiri, ta1, tahqiqu: mahir 'adib hibush, wakhrun, ('iistanbul: dar allubab lildirasat watahqiq altarathi, 1444h - 2019mu).
61.     shams aldiyn muhamad bin 'ahmad aldhahbi, maerifat alquraa' alkibar ealaa altabaqat wal'aesari, ta1, (dar alkutub aleilmiati, 1417h - 1997mi).
62.     muhamad bin muhamad bin aljazari, ghayat alnihayat fi tabaqat alqira'i, ta1, (maktabat abn taymiati, 1351hi).
63.     eabd alrahman jalal aldiyn alsuyuti, bughyat alwueat fi tabaqat allughawiiyn walnahati, (sida: almaktabat aleasriati).
64.     ealam aldiyn ealy bin muhamad alssakhawy, jamal alquraa' wakamal al'iiqra'i, ta1, tahqiqu: du. marwan aletyat - du. muhsin kharabata, (dimashq - bayrut: dar almamun liltarathi, 1418h - 1997mu).
65.     : eabd alrahman bin 'abi bakr alsuyuti, al'iitqan fi eulum alqurani, tahqiqu: muhamad 'abu alfadl 'iibrahim, (masiri: alhayyat almisriat aleamat lilkitabi, 1394h - 1974mi).
66.     shams aldiyn muhamad bin 'ahmad aldhahbi, tadhkirat alhafazi, ta1, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1419h - 1998mi).
67.     salah aldiyn khalil bin 'aybak alsafadii, alwafi balufyati, tahqiqu: 'ahmad al'arnawuwt - turki mustafaa, (birut: dar 'iihya' altarathi, 1420h - 2000mu).
68.    eabd alrahman bin 'abi alsuyuti, tabaqat almufasirin aleishrina, ta1, tahqiqu: eali muhamad eumr, (alqahirati: maktabat wahbata, 1396h).
69.     eabd alrahman bin eali bin muhamad aljuzi, zad almasir fi eilm altafsiri, ta1, tahqiqu: eabd alrazaaq almahdi, (birut: dar alkitaab alearabii, 1422h).
70.     muhamad bin ealiin alshuwkani, fath alqidir, ta1, (birut: dar alkalm altayib, 1414hi).
71.     'abu eamrw aldaany euthman bin saeid, albayan fi ed ay alqurani, ta1, tahqiqu: ghanim qaduwri alhamdu, (alkuayt: markaz almakhtutat waltarathi, 1414h - 1994m).
72.    'iibrahim bin eumar albaqaeii, masaeid alnazar lil'iishraf ealaa maqasid alsuwri, ta1, (alriyad: maktabat almaearifi, 1408h - 1987mi).
73.     muhamad bin 'ahmad alqurtubiu, aljamie li'ahkam alqurani, ta2, tahqiqu: 'ahmad albarduni wa'iibrahim 'atfish (alqahirata: dar alkutub almisriati, 1384 hi - 1964 mi), (15/232).
74.     alhusayn bin eabd allah alttyby, fatuh alghayb fi alkashf ean qinae alriyb (hashit alttyby ealaa alkishafi), ta1, tahqiqi: 'iiad muhamad alghuj, (jayizat dubaya alduwliat lilquran alkarim, 1434 ha - 2013 m /243).
75.     : muhamad bin yusif 'abu hayan, albahr almuhit fi altafsiri, tahqiqu: sidqi muhamad jamil, (birut: dar alfikr -, 1420 ha).
76.     'ahmad bin yusif alsamin alhalabi, aldir almasun fi eulum alkitaab almaknuna, tahqiqu: alduktur 'ahmad muhamad alkharati, (dimashqa: dar alqilmi).
77.     almuntajib alhamadhani, alkutaab alfarid fi 'iierab alquran almajid, ta1, tahqiqu: muhamad nizam aldiyn alfatiyhi, (almadinat almunawarati: dar alzaman, 1427 hi - 2006 mi).
78.     eabd allah bin husayn aleakbiri, altibyan fi 'iierab alqurani, tahqiqu: eali muhamad albijawi, (eisaa albabi alhalabi washurakawuhu).
79.     eumar bin ealii bin eadila, allabab fi eulum alkitabi, ta1, tahqiqu: eadil 'ahmad eabd almawjud, waeali muhamad mueawid, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1419h - 1998mu).
80.     muhamad bin 'ahmad alshirbini, alsiraaj almunir fi al'iieanat ealaa maerifat baed maeani kalam rabina alhakim alkhabiri, (alqahirati: matbaeat bulaq, 1285hi).
81.    mahmud bin eabd allah al'alusi, ruh almaeani fi tafsir alquran aleazim walsabe almathani, ta1, tahqiqu: eali eabd albari eatiat, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1415hi).
82.     'ahmad bin muhamad alnahasi, 'iierab alqurani, ta1, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1421hi).
83.     muhamad bin 'ahmad bin jzy, altashil lieulum altanzili, ta1, tahqiqu: da. eabd allah alkhalidi, (birut: sharikat dar al'arqam bin 'abi al'arqam, 1416hi).
84.     'abu albarakat eabd allh bin 'ahmad alnusfi, madarik altanzil wahaqayiq altaawili, ta1, tahqiqu: yusif eali badiwi, (birut: dar alkalm altayib, 1419h - 1998 mi).
85.    muhamad bin earafat aldasuqi, hashiat aldasuqi ealaa mukhtasar almaeani lisaed aldiyn altaftazani, tahqiqu: eabd alhamid hindawi, (biruti: almaktabat aleasriati), (3/360).
86.     'ahmad bin 'iibrahim alhashimi, jawahir albalaghat fi almaeani walbayan walbadiei, (birut: almaktabat aleasriati).
87.    muhamad bin yusif almaeruf banazir aljayshi, sharh altashil almusamaa tamhid alqawaeid bisharh tashil alfawayidi, ta1, tahqiqu: eali muhamad fakhar, wakhrun, (alqahirati: dar alsalam, 1428hi).
88.     eabd alrahman bin 'abi bakr alsuyuti, hamae alhawamie fi sharh jame aljawamiei, tahqiqu: eabd alhamid hindawi, (masir: almaktabat altawfiqiati).
89.     khalid bin eabd allah al'azhari, sharah altasrih ealaa altawdih 'aw altasrih bimadmun altawdih fi alnahu, ta1, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1421h - 2000mi).
90.     muhamad bin 'ahmad al'azhariu alhurwy, tahdhib allughati, ta1, tahqiqu: muhamad eawad mureibi, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 2001mu).
91.    eabd alrahman bin eali aljawzi, nuzhat al'aeyun alnawazir fi eilm alwujuh walnazayiri, ta1, tahqiqu: muhamad eabd alkarim alraadi, (birut: muasasat alrisalati, 1404h - 1984mu).
92.    'abu al'aelaa bin 'ahmad almududi, almustalahat al'arbaeat fi alqurani.
93.    yusif bin ealii alhadhli, alkamil fi alqira'at wal'arbaein alzaayidat ealayha, ta1 tahqiqu: jamal bin alsayid alshaayibi, ((muasasat samana liltawzie walnashri, 1428h - 2007m).
94.    eali bin muhamad alsakhawi, tafsir alquran aleazimi, ta1, tahqiqu: du. musaa maseud, w du. 'ashraf alqasasi, (dar alnashr liljamieati, 1430h - 2009mi),
95.     eabd alghani bin eabd alwahid almaqdisi, alkamal fi 'asma' alrajal, ta1, tahqiqu: shadi bin muhamad al nueman, (alkuayti: alhayyat aleamat lileinayat bitibaeat wanashr alquran alkarim walsunat alnabawiat waeulumaha, 1437h - 2016m), (3/142 - 144).
96.     muhamad bin ealii aldaawudi, tabaqat almufasirina, (birut: dar alkutub aleilmiati).
97.    'ahmad bin eali bin hajar aleasqalani, aldarar alkaminat fi 'aeyan almiayat althaaminati, ta2, (alhindi: dayirat almaearif aleuthmaniat bihaydar abad aldakn, 1392h - 1972mi).
98.    yusif bin tughri bardi alzaahiri, alnujum alzaahirat fi muluk misr walqahirati, (masir: dar alkitab).
99.    eabd allah bin yusif bin hisham, mughniy allabib ean kutub al'aearibi, ta6, tahqiqu: da. mazin almubaraki, wamuhamad eali hamd allah, (dimashqa: dar alfikri, 1985mu).
100.    eali bin 'iismaeil bin sayidhi, almukhasasu, ta1, tahqiqu: khalil 'iibrahim jafal, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii,1417h - 1996mu).