Verses of Hajj and Umrah by the scholar Lutfullah al-Tawaqati, who died: (904 AH/1499 AD) Study and investigation

Author

Associate Professor, Department of the Qur’an and its Sciences College of Sharia and Islamic Studies Al Qussaim university

Abstract

Research Subject: Research entitled Verses of Hajj for the Scholar / Lotfi bin Hassan Al-Touqati, study and verification.It aims to: show the scientific value of the manuscript, The multiplicity of footnotes included by the author, may Allah mercy him, for this treatise is an indication of his erudition and his large knowledge.The author, may Allah mercy him, counted in writing his treatise on scientific sources are:AL-KASHSHAF ‘AN HAQAA’IQ AT-TANZEEL BY AL-ZAMAKHSHARI ,Ḥashiyat al-Taftazani Ala Tafseer al-kashahaf ,Hashiyat Kashf Al Kashaf, by Imam Omar al-Qazwini,HashiyatQutb al-DIn al-RAzI ʻ about AL-KASHSHAF, see, may Allah mercy him, is attributed to the transferred, so he says: The author of AL-KASHSHAF said, the commentator said, the author of Kashfsaid, the Qutb al-Razi said otherwise,) His commitment, may Allah mercy him, to convey the text of AL-KASHSHAFand its explanations, his discussion, may Allah mercy him, of jurisprudential issues and the opinion of imams such as Imam Abu Hanafiyah and Shafi 'i, may Allah mercy them, although the manuscript is a short treatise, However, it carries a high scientific value

Keywords

Main Subjects


  1. قائمة المصادر

    1. أحكام القرآن، المؤلف: علي بن محمد بن علي، أبو الحسن الطبري، الملقب بعماد الدين، ، المعروف بالكيا الهراسي الشافعي (ت ٥٠٤هـ)، المحقق: موسى محمد علي وعزة عبد عطية، الناشر: دار الكتب العلمية، بيروت، الطبعة: الثانية، ١٤٠٥ هـ.
    2. الاستغناء في معرفة المشهورين من حملة العلم بالكنى «وهو مشتمل على ثلاثة كتب في الكنى»، المؤلف: أبو عمر يوسف بن عبد الله بن عبد البر النمري القرطبي (368 - 463 هـ)، دراسة وتحقيق وتخريج: عبد الله مرحول السوالمة، أصل الكتاب: رسالة دكتوراه في الشريعة الإسلامية بجامعة أم القرى بمكة المكرمة. الناشر: دار ابن تيمية للنشر والتوزيع والإعلام، الرياض - المملكة العربية السعودية، الطبعة: الأولى، 1405هـ - 1985م.
    3. الإشراف على مذاهب العلماء، المؤلف: أبو بكر محمد بن إبراهيم بن المنذر النيسابوري (المتوفى: 319هـ)، المحقق: صغير أحمد الأنصاري أبو حماد، الناشر: مكتبة مكة الثقافية، رأس الخيمة - الإمارات العربية المتحدة، الطبعة: الأولى، 1425هـ - 2004م.
    4. إعراب القرآن المنسوب للزجاج، المؤلف: علي بن الحسين بن علي،
      أبو الحسن نور الدين جامع العلوم الأَصْفهاني الباقولي (المتوفى: نحو 543هـ)، تحقيق ودراسة: إبراهيم الإبياري، الناشر: دارالكتاب المصري - القاهرة ودارالكتب اللبنانية - بيروت - القاهرة / بيروت، الطبعة: الرابعة - 1420هـ.
    5. الأعلام، المؤلف: خير الدين بن محمود بن محمد بن علي بن فارس، الزركلي (المتوفى:1396هـ)، الناشر: دار العلم للملايين، الطبعة: الخامسة عشر - أيار / مايو 2002 م.
    6. الأم، المؤلف: الشافعي أبو عبد الله محمد بن إدريس بن العباس بن عثمان بن شافع بن عبد المطلب بن عبد مناف المطلبي القرشي المكي (المتوفى: 204هـ)، الناشر: دار المعرفة – بيروت، الطبعة: بدون طبعة، سنة النشر: 1410هـ/1990م.
    7. بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، المؤلف: علاء الدين، أبو بكر بن مسعود بن أحمد الكاساني الحنفي (المتوفى: 587هـ)، الناشر: دار الكتب العلمية، الطبعة: الثانية، 1406هـ - 1986م.
    8. البدور المضية في تراجم الحنفية، تأليف: محمد حفظ الرحمن بن محب الرحمن الكُمِلَّائي، الناشر: دار الصالح (القاهرة - مصر)، مكتبة شيخ الإسلام (دكا - بنجلاديش)، الطبعة: الثانية، ١٤٣٩ هـ - ٢٠١٨م.
    9. البديع في علم العربية، المؤلف: مجد الدين أبو السعادات المبارك بن محمد بن محمد بن محمد ابن عبد الكريم الشيباني الجزري ابن الأثير (المتوفى: 606 هـ)، تحقيق ودراسة: د. فتحي أحمد علي الدين، الناشر: جامعة أم القرى، مكة المكرمة - المملكة العربية السعودية، الطبعة: الأولى، 1420هـ.
    10. تفسير القرآن العظيم، المؤلف: أبو الفداء إسماعيل بن عمر بن كثير القرشي البصري ثم الدمشقي (المتوفى: 774هـ)، المحقق: سامي بن محمد سلامة، الناشر: دار طيبة للنشر والتوزيع، الطبعة: الثانية1420هـ - 1999م.
    11. تمهيد الفصول في الأصول= أصول السرخسي المؤلف: أبو بكر محمد بن أحمد بن أبي سهل السرخسي (ت ٤٨٣ هـ)، حقق أصوله:
      أبو الوفا الأفغاني، رئيس اللجنة العلمية لإحياء المعارف النعمانية
      (ت 1395 ه)، الناشر: لجنة إحياء المعارف النعمانية بالهند.
    12. جامع البيان في تأويل القرآن، المؤلف: محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الآملي، أبو جعفر الطبري (المتوفى: 310هـ)، المحقق: أحمد محمد شاكر، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الأولى، 1420هـ - 2000م.
    13. الجامع الصحيح المختصر، المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي، الناشر: دار ابن كثير، اليمامة – بيروت، الطبعة الثالثة، 1407 ه – 1987م، تحقيق: د. مصطفى ديب البغا أستاذ الحديث وعلومه في كلية الشريعة - جامعة دمشق.
    14. حاشية التفتازاني على تفسير الكشاف، المؤلف: سعد الدين بن محمد بن عمر بن عبد الله التفتازاني رحمه الله تعالى ، بحث وتحقيق: السيد الشريف الأستاذ الدكتور: فاضل جيلاني الحسني الحسيني التيلاني، مركز جيلاني للبحوث العلمية والطبع والنشر، إسطنبول، مكتبة الغانم.
    15. حَاشِيةُ الشِّهَابِ عَلَى تفْسيرِ البَيضَاوِي، الْمُسَمَّاة: عِنَايةُ القَاضِى وكِفَايةُ الرَّاضِى عَلَى تفْسيرِ البَيضَاوي، المؤلف: شهاب الدين أحمد بن محمد بن عمر الخفاجي المصري الحنفي (المتوفى: 1069هـ)، دار النشر: دار صادر – بيروت.
    16. الدر المنثور، المؤلف: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هـ)، الناشر: دار الفكر – بيروت.
    17. ديوان امرِئ القيس، المؤلف: امْرُؤُ القَيْس بن حجر بن الحارث الكندي، من بني آكل المرار (المتوفى: 545 م)، اعتنى به: عبد الرحمن المصطاوي، الناشر: دار المعرفة – بيروت، الطبعة: الثانية، 1425هـ - 2004م.
    18. الذخيرة، المؤلف: أبو العباس شهاب الدين أحمد بن إدريس بن
      عبد الرحمن المالكي الشهير بالقرافي (المتوفى: 684هـ)، المحقق:
      جزء 1، 8، 13: محمد حجي، جزء 2، 6: سعيد أعراب، جزء 3 - 5، 7، 9 - 12: محمد بو خبزة، الناشر: دار الغرب الإسلامي- بيروت، الطبعة: الأولى، 1994م.
    19. رحلة الشتاء والصيف، المؤلف: محمد بن عبد الله بن محمد، من أحفاد شرف الدين بن يحيى الحمزي الحسيني المولوي المعروف بـ كِبْرِيت (المتوفى: 1070هـ)، حققها وقدمها وفهرسها: الأستاذ محمَّد سَعيد الطنطاوي، الناشر: المكتب الإسلامي للطباعة والنشر، بيروت، الطبعة: الثانية، 1385هـ.
    20. روائع البيان تفسير آيات الأحكام، المؤلف: محمد علي الصابوني، طبع على نفقة: حسن عباس الشربتلي، الناشر: مكتبة الغزالي - دمشق، مؤسسة مناهل العرفان – بيروت، الطبعة: الثالثة، 1400هـ - 1980م.
    21. رؤوس المسائل «المسائل الخلافية بين الحنفية والشافعية»، المؤلف: جار الله أبو القاسم محمود بن عمر الزمخشري (467 هـ - 538 هـ)، دراسة وتحقيق: عبد الله نذير أحمد، أصل الكتاب: رسالة ماجستير للمحقق، قسم الدراسات العليا الشرعية فرع الفقه والأصول - كلية الشريعة والدراسات الإسلامية - جامعة أم القرى، مكة المكرمة، الناشر: دار البشائر الإسلامية للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1407هـ - 1987م.
    22. سلم الوصول إلى طبقات الفحول، المؤلف: مصطفى بن عبد الله القسطنطيني العثماني المعروف ب «كاتب جلبي» وبـ «حاجي خليفة» (المتوفى 1067 هـ)، المحقق: محمود عبد القادر الأرناؤوط، إشراف وتقديم: أكمل الدين إحسان أوغلي، تدقيق: صالح سعداوي صالح، إعداد الفهارس: صلاح الدين أويغور، الناشر: مكتبة إرسيكا، إستانبول – تركيا، عام النشر: 2010م.
    23. سمط النجوم العوالي في أنباء الأوائل والتوالي، المؤلف: عبد الملك بن حسين بن عبد الملك العصامي المكي (المتوفى: 1111هـ)، المحقق: عادل أحمد عبد الموجود- علي محمد معوض، الناشر: دار الكتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى، 1419هـ - 1998م.
    24. سنن أبي داود، المؤلف: أبو داود سليمان بن الأشعث بن إسحاق بن بشير بن شداد بن عمرو الأزدي السِّجِسْتاني (المتوفى: 275هـ)، المحقق: محمد محيي الدين عبد الحميد، الناشر: المكتبة العصرية، صيدا – بيروت.
    25. سنن الترمذي، المؤلف: محمد بن عيسى بن سَوْرة بن موسى بن الضحاك، الترمذي، أبو عيسى (المتوفى: 279هـ)، تحقيق وتعليق: أحمد محمد شاكر (جـ 1، 2) ومحمد فؤاد عبد الباقي (جـ 3) وإبراهيم عطوة عوض المدرس في الأزهر الشريف (جـ 4، 5) الناشر: شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي – مصر، الطبعة: الثانية، 1395هـ - 1975م.
    26. السيل الجرار المتدفق على حدائق الأزهار، المؤلف: محمد بن علي بن محمد بن عبد الله الشوكاني اليمني (المتوفى: 1250هـ)، الناشر: دار ابن حزم، الطبعة: الطبعة الأولى.
    27. شذرات الذهب في أخبار من ذهب، المؤلف: عبد الحي بن أحمد بن محمد ابن العماد العَكري الحنبلي، أبو الفلاح (المتوفى: 1089هـ)، حققه: محمود الأرناؤوط، خرج أحاديثه: عبد القادر الأرناؤوط، الناشر: دار ابن كثير، دمشق – بيروت، الطبعة: الأولى، 1406هـ - 1986م.
    28. شرح التصريح على التوضيح أو التصريح بمضمون التوضيح في النحو، المؤلف: خالد بن عبد الله بن أبي بكر بن محمد الجرجاويّ الأزهري، زين الدين المصري، وكان يعرف بالوقاد (المتوفى: 905هـ)، الناشر: دار الكتب العلمية -بيروت-لبنان، الطبعة: الأولى 1421هـ- 2000م.
    29. شرح المفصل للزمخشري، المؤلف: يعيش بن علي بن يعيش ابن أبي السرايا محمد بن علي، أبو البقاء، موفق الدين الأسدي الموصلي، المعروف بابن يعيش وبابن الصانع (المتوفى: 643هـ)، قدم له: الدكتور إميل بديع يعقوب، الناشر: دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1422هـ - 2001م.
    30. شعب الإيمان ، المؤلف : أبو بكر أحمد بن الحسين البيهقي، الناشر : دار الكتب العلمية – بيروت، الطبعة الأولى ، 1410ه، تحقيق : محمد السعيد بسيوني زغلول.
    31. الشقائق النعمانية في علماء الدولة العثمانية، المؤلف: أحمد بن مصطفى بن خليل، أبو الخير، عصام الدين طاشْكُبْري زَادَهْ (المتوفى: 968هـ)، الناشر دار الكتاب العربي، سنة النشر 1395هـ/ 1975م، مكان النشر بيروت.
    32. شمس العلوم ودواء كلام العرب من الكلوم، المؤلف: نشوان بن سعيد الحميرى اليمني (المتوفى: 573هـ) المحقق: د حسين بن عبد الله العمري - مطهر بن علي الإرياني - د يوسف محمد عبد الله ، الناشر: دار الفكر المعاصر (بيروت - لبنان)، دار الفكر (دمشق - سورية)، الطبعة: الأولى، 1420هـ - 1999م.
    33. صحيح سنن أبي داود، المؤلف: الشيخ محمد ناصر الدين الألباني (المتوفى: 1420 هـ)، الناشر: مؤسسة غراس للنشر والتوزيع، الكويت، الطبعة: الأولى، 1423هـ - 2002م.
    34. طبقات المفسرين العشرين، المؤلف: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هـ)، المحقق: علي محمد عمر، الناشر: مكتبة وهبة – القاهرة، الطبعة: الأولى، 1396ه.
    35. طبقات المفسرين، المؤلف: أحمد بن محمد الأدنه وي من علماء القرن الحادي عشر (المتوفى: ق 11هـ)، المحقق: سليمان بن صالح الخزي، الناشر: مكتبة العلوم والحكم – السعودية، الطبعة: الأولى، 1417هـ- 1997م.
    36. طبقات فحول الشعراء، المؤلف: محمد بن سلّام (بالتشديد) بن عبيد الله الجمحي بالولاء، أبو عبد الله (المتوفى: 232هـ)، المحقق: محمود محمد شاكر، الناشر: دار المدني – جدة.
    37. فتوح الغيب في الكشف عن قناع الريب (حاشية الطيبي على الكشاف)، المؤلف: شرف الدين الحسين بن عبد الله الطيبي (المتوفى: 743 هـ)، مقدمة التحقيق: إياد محمد الغوج، القسم الدراسي: د. جميل بني عطا، المشرف العام على الإخراج العلمي للكتاب: د. محمد عبد الرحيم سلطان العلماء، الناشر: جائزة دبي الدولية للقرآن الكريم، الطبعة: الأولى، 1434هـ - 2013م.
    38. الفوائد البهية في تراجم الحنفية، المؤلف: أبو الحسنات محمد عبد الحي اللكنوي الهندي، عنى بتصحيحه وتعليق بعض الزوائد عليه: محمد بدر الدين أبو فراس النعساني، الناشر: طبع بمطبعة دار السعادة بجوار محافظة مصر - لصاحبها محمد إسماعيل، الطبعة: الأولى، 1324 هـ، على نفقة أحمد ناجي الجمالي، ومحمد أمين الخانجي الكتبي وأخيه.
    39. الفوائد البهية في تراجم الحنفية، المؤلف: أبو الحسنات محمد عبد الحي اللكنوي الهندي، عنى بتصحيحه وتعليق بعض الزوائد عليه: محمد بدر الدين أبو فراس النعساني، الناشر: طبع بمطبعة دار السعادة بجوار محافظة مصر - لصاحبها محمد إسماعيل، الطبعة: الأولى، 1324 هـ، على نفقة أحمد ناجي الجمالي، ومحمد أمين الخانجي الكتبي وأخيه.
    40. قواطع الأدلة في الأصول، المؤلف: أبو المظفر، منصور بن محمد بن عبد الجبار ابن أحمد المروزى السمعاني التميمي الحنفي ثم الشافعي (المتوفى: 489هـ)، المحقق: محمد حسن محمد حسن اسماعيل الشافعي، الناشر: دار الكتب العلمية، بيروت، لبنان، الطبعة: الأولى، 1418هـ/1999م.
    41. الكتاب الفريد في إعراب القرآن المجيد، المؤلف: المنتجب الهمذاني (المتوفى: 643 هـ)، حقق نصوصه وخرجه وعلق عليه: محمد نظام الدين الفتيح، الناشر: دار الزمان للنشر والتوزيع، المدينة المنورة - المملكة العربية السعودية، الطبعة: الأولى، 1427هـ - 2006م.
    42. الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، المؤلف: أبو القاسم محمود بن عمرو بن أحمد، الزمخشري جار الله (المتوفى: 538هـ)، الناشر: دار الكتاب العربي – بيروت، الطبعة: الثالثة - 1407هـ.
    43. كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون، المؤلف: مصطفى بن عبد الله كاتب جلبي القسطنطيني المشهور باسم حاجي خليفة أو الحاج خليفة (المتوفى: 1067هـ)، الناشر: مكتبة المثنى - بغداد (وصورتها عدة دور لبنانية، بنفس ترقيم صفحاتها، مثل: دار إحياء التراث العربي، ودار العلوم الحديثة، ودار الكتب العلمية)، تاريخ النشر: 1941م.
    44. الكشف والبيان عن تفسير القرآن، المؤلف: أبو إسحاق أحمد بن إبراهيم الثعلبي (المتوفى: 427 هـ)، أشرف على إخراجه: د. صلاح باعثمان، د. حسن الغزالي، أ. د. زيد مهارش، أ. د. أمين باشه، تحقيق: عدد من الباحثين (21) مثبت أسماؤهم بالمقدمة (صـ 15)، أصل الكتاب: رسائل جامعية (غالبها ماجستير) لعدد من الباحثين، الناشر: دار التفسير، جدة - المملكة العربية السعودية، الطبعة: الأولى، 1436هـ - 2015م.
    45. الكواكب السائرة بأعيان المئة العاشرة، المؤلف: نجم الدين محمد بن محمد الغزي (المتوفى: 1061هـ)، المحقق: خليل المنصور، الناشر: دار الكتب العلمية، بيروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1418هـ - 1997م.
    46. لسان العرب، المؤلف: محمد بن مكرم بن على، أبو الفضل، جمال الدين ابن منظور الأنصاري الرويفعى الإفريقى (المتوفى: 711هـ)، الناشر: دار صادر – بيروت، الطبعة: الثالثة - 1414هـ.
    47. المجتبى من السنن = السنن الصغرى للنسائي، المؤلف: أبو عبد الرحمن أحمد بن شعيب بن علي الخراساني، النسائي (المتوفى: 303هـ)، تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة، الناشر: مكتب المطبوعات الإسلامية – حلب، الطبعة: الثانية، 1406ه- 1986م.
    48. المحصول، المؤلف: أبو عبد الله محمد بن عمر بن الحسن بن الحسين التيمي الرازي الملقب بفخر الدين الرازي خطيب الري (المتوفى: 606هـ)، دراسة وتحقيق: الدكتور طه جابر فياض العلواني، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الثالثة، 1418هـ - 1997م.
    49. مختار الصحاح، المؤلف: زين الدين أبو عبد الله محمد بن أبي بكر بن عبد القادر الحنفي الرازي (المتوفى: 666هـ)، المحقق: يوسف الشيخ محمد، الناشر: المكتبة العصرية - الدار النموذجية، بيروت – صيدا، الطبعة: الخامسة، 1420هـ / 1999م.
    50. مختصر القدوري في الفقه الحنفي، المؤلف: أحمد بن محمد بن أحمد بن جعفر بن حمدان أبو الحسين القدوري (المتوفى: 428هـ)، المحقق: كامل محمد محمد عويضة، الناشر: دار الكتب العلمية، الطبعة: الأولى، 1418هـ - 1997م.
    51. المستدرك على الصحيحين، المؤلف: أبو عبد الله الحاكم محمد بن
      عبد الله بن محمد بن حمدويه بن نُعيم بن الحكم الضبي الطهماني النيسابوري المعروف بابن البيع (المتوفى: 405هـ)، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، الناشر: دار الكتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى، 1411ه – 1990م.
    52. مسند الإمام أحمد بن حنبل، المؤلف: أبو عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن أسد الشيباني (المتوفى: 241هـ)، المحقق: شعيب الأرنؤوط - عادل مرشد، وآخرون، إشراف: د عبد الله بن عبد المحسن التركي، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الأولى، 1421هـ - 2001م.
    53. معاني القرآن وإعرابه، المؤلف: إبراهيم بن السري بن سهل، أبو إسحاق الزجاج (المتوفى: 311هـ)، المحقق: عبد الجليل عبده شلبي، الناشر: عالم الكتب – بيروت، الطبعة: الأولى 1408هـ- 1988م.
    54. معجم البلدان، المؤلف: شهاب الدين أبو عبد الله ياقوت بن عبد الله الرومي الحموي (المتوفى: 626هـ)، الناشر: دار صادر، بيروت، الطبعة: الثانية، 1995م.
    55. معجم التاريخ التراث الإسلامي في مكتبات العالم، المؤلف: علي الرضا قره بلوط - أحمد طوران قره بلوط، الناشر: دار العقبة / قيصري – تركيا.
    56. معجم المفسرين «من صدر الإسلام وحتى العصر الحاضر»، المؤلف: عادل نويهض، قدم له: مُفتي الجمهورية اللبنانية الشَّيْخ حسن خالد، الناشر: مؤسسة نويهض الثقافية للتأليف والترجمة والنشر، بيروت – لبنان، الطبعة: الثالثة، 1409هـ - 1988م.
    57. معجم المؤلفين، المؤلف: عمر بن رضا بن محمد راغب بن عبد الغني كحالة الدمشق (المتوفى: 1408هـ)، الناشر: مكتبة المثنى - بيروت، دار إحياء التراث العربي بيروت.
    58. معجم ما استعجم من أسماء البلاد والمواضع، المؤلف: أبو عبيد عبد الله بن عبد العزيز بن محمد البكري الأندلسي (المتوفى: 487هـ)، الناشر: عالم الكتب، بيروت، الطبعة: الثالثة، 1403هـ.
    59. موسوعة سفير للتاريخ الإسلامي، تأليف: أ. د. عبدالشافي محمد عبداللطيف، الناشر: شركة سفير – القاهرة، تاريخ النشر: 1996م.
    60. نفائس الأصول في شرح المحصول، المؤلف: شهاب الدين أحمد بن إدريس القرافي (ت 684هـ)، المحقق: عادل أحمد عبد الموجود، علي محمد معوض، الناشر: مكتبة نزار مصطفى الباز، الطبعة: الأولى، 1416هـ - 1995م.
    61. نهاية المحتاج إلى شرح المنهاج، المؤلف: شمس الدين محمد بن أبي العباس أحمد بن حمزة شهاب الدين الرملي (المتوفى: 1004هـ)، الناشر: دار الفكر، بيروت، الطبعة: ط أخيرة - 1404هـ/1984م.
    62. نواهد الأبكار وشوارد الأفكار = حاشية السيوطي على تفسير البيضاوي، المؤلف: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هـ)، الناشر: جامعة أم القرى - كلية الدعوة وأصول الدين، المملكة العربية السعودية (3 رسائل دكتوراة)، عام النشر: 1424هـ - 2005م.
    63. الوَاضِح في أصُولِ الفِقه، المؤلف: أبو الوفاء، علي بن عقيل بن محمد بن عقيل البغدادي الظفري، (المتوفى: 513هـ)، المحقق: الدكتور عَبد الله بن عَبد المُحسن التركي، الناشر: مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1420هـ - 1999م.
    64. وفيات الأعيان وأنباء أبناء الزمان، المؤلف: أبو العباس شمس الدين أحمد بن محمد بن إبراهيم بن أبي بكر ابن خلكان البرمكي الإربلي (المتوفى: 681هـ)، المحقق: إحسان عباس، الناشر: دار صادر – بيروت، الطبعة: الجزء: 1 - الطبعة: 0، 1900، الجزء: 2 - الطبعة: 0، 1900، الجزء: 3 - الطبعة: 0، 1900، الجزء: 4 - الطبعة: 1، 1971، الجزء: 5 - الطبعة: 1، 1994، الجزء: 6 - الطبعة: 0، 1900، الجزء: 7 - الطبعة: 1، 1994م.

     

    References :

    1. 'ahkam alqurani, almualafi: eali bin muhamad bin eulay, 'abu alhasan altabri, almulaqab bieimad aldiyn, , almaeruf bialkia alharasii alshaafieii (t 504h), almuhaqiqi: musaa muhamad eali waeizat eabd eatiat, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, bayrut, altabeata: althaaniatu, 1405 hu.
    2. alaistighna' fi maerifat almashhurin min hamlat aleilm bialkunaa <<whu mushtamil ealaa thalathat kutub fi alkunaa>>, almualafu: 'abu eumar yusif bin eabd allah bin eabd albiri alnamri alqurtibii (368 - 463 hu), dirasat watahqiq watakhriju: eabd allah marhul alsuwalimati, 'asl alkitabi: risalat dukturah fi alsharieat al'iislamiat bijamieat 'um alquraa bimakat almukaramatu. alnaashir: dar aibn taymiat lilnashr waltawzie wal'iielami, alriyad - almamlakat alearabiat alsaeudiat, altabeati: al'uwlaa, 1405h - 1985m.
    3. al'iishraf ealaa madhahib aleulama'i, almualafu: 'abu bakr muhamad bin 'iibrahim bin almundhir alnaysaburii (almutawafaa: 319hi), almuhaqiqi: saghir 'ahmad al'ansari 'abu hamad, alnaashir: maktabat makat althaqafiat, ras alkhimat - al'iimarat alearabiat almutahidati, altabeata: al'uwlaa, 1425h - 2004m.
    4. 'iierab alquran almansub lilzajaji, almualafi: eali bin alhusayn bin eulay, 'abu alhasan nur aldiyn jamie aleulum al'asfhany albaquliu (almutawafaa: nahw 543h), tahqiq wadirasatu: 'iibrahim al'iibyari, alnaashir: darialkitab almisriu - alqahirat wadarialkutub allubnaniat - bayrut - alqahirat / bayrut, altabeata: alraabieat - 1420h.
    5. al'aelami, almualafu: khayr aldiyn bin mahmud bin muhamad bin ealiin bin faris, alzariklii (almutawafaa:1396ha), alnaashir: dar aleilm lilmalayini, altabeati: alkhamisat eashar - 'ayaar / mayu 2002 mi.
    6. al'umu, almualafu: alshaafieiu 'abu eabd allah muhamad bin 'iidris bin aleabaas bin euthman bin shafie bin eabd almutalib bin eabd manaf almatlabii alqurashiu almakiyu (almutawafaa: 204h), alnaashir: dar almaerifat - bayrut, altabeatu: bidun tabeati, sanat alnashri: 1410h/1990m.
    7. badayie alsanayie fi tartib alsharayiei, almualafi: eala' aldiyn, 'abu bakr bin maseud bin 'ahmad alkasanii alhanafii (almutawafaa: 587ha), alnaashir: dar alkutub aleilmiati, altabeati: althaaniati, 1406h - 1986m.
    8. albadawr almadiat fi tarajim alhanafiati, talifu: muhamad hifz alrahman bin muhibi alrahman alkumillayy, alnaashir: dar alsaalih (alqahirat - masra), maktabat shaykh al'iislam (dika - binjiladish), altabeatu: althaaniati, 1439 hi - 2018m.
    9. albadie fi eilam alearabiati, almualafi: majd aldiyn 'abu alsaeadat almubarak bin muhamad bin muhamad bin muhamad aibn eabd alkarim alshaybaniu aljazarii abn al'athir (almutawafaa: 606 ha), tahqiq wadirasatu: du. fathi 'ahmad eali aldiyn, alnaashir: jamieat 'umm alquraa, makat almukaramat - almamlakat alearabiat alsaeudiat, altabeatu: al'uwlaa, 1420hi.
    10. tafsir alquran aleazimi, almualafu: 'abu alfida' 'iismaeil bin eumar bn kathir alqurashii albasriu thuma aldimashqiu (almutawafaa: 774hi), almuhaqiq: sami bin muhamad salamat, alnaashir: dar tiibat lilnashr waltawzie, altabeati: althaaniati1420h - 1999m.
    11. tamhid alfusul fi al'usuli= 'usul alsarukhsi almualafu: 'abu bakr muhamad bin 'ahmad bin 'abi sahl alsarukhsi (t 483 ha), haqaq 'usulahu: 'abu alwfa al'afghani, rayiys allajnat aleilmiat li'iihya' almaearif alnuemania (t 1395 ha), alnaashir: lajnat 'iihya' almaearif alnuemaniat bialhindu.
    12. albadie fi eilam alearabiati, almualafi: majd aldiyn 'abu alsaeadat almubarak bin muhamad bin muhamad bin muhamad aibn eabd alkarim alshaybaniu aljazarii abn al'athir (almutawafaa: 606 ha), tahqiq wadirasatu: du. fathi 'ahmad eali aldiyn, alnaashir: jamieat 'umm alquraa, makat almukaramat - almamlakat alearabiat alsaeudiat, altabeatu: al'uwlaa, 1420hi.
    13. tafsir alquran aleazimi, almualafu: 'abu alfida' 'iismaeil bin eumar bn kathir alqurashii albasriu thuma aldimashqiu (almutawafaa: 774hi), almuhaqiq: sami bin muhamad salamat, alnaashir: dar tiibat lilnashr waltawzie, altabeati: althaaniati1420h - 1999m.
    14. tamhid alfusul fi al'usuli= 'usul alsarukhsi almualafu: 'abu bakr muhamad bin 'ahmad bin 'abi sahl alsarukhsi (t 483 ha), haqaq 'usulahu: 'abu alwfa al'afghani, rayiys allajnat aleilmiat li'iihya' almaearif alnuemania (t 1395 ha), alnaashir: lajnat 'iihya' almaearif alnuemaniat bialhindu.
    15. jamie albayan fi tawil alqurani, almualafi: muhamad bin jarir bin yazid bin kathir bin ghalib alamli, 'abu jaefar altabari (almutawafaa: 310h), almuhaqiqi: 'ahmad muhamad shakiri, alnaashir: muasasat alrisalati, altabeatu: al'uwlaa, 1420h - 2000m.
    16. aljamie alsahih almukhtasari, almualafu: muhamad bin 'iismaeil 'abu eabdallah albukhariu aljaeafi, alnaashir: dar aibn kathir, alyamamat - bayrut, altabeat althaalithata, 1407 h - 1987m, tahqiqu: du. mustafaa dib albagha 'ustadh alhadith waeulumih fi kuliyat alsharieat - jamieat dimashqa.
    17. hashiat altiftazani ealaa tafsir alkashafi, almualafi: saed aldiyn bin muhamad bin eumar bin eabd allah altaftazani rahimah allah taealaa , bahth watahqiqu: alsayid alsharif al'ustadh aldukturu: fadil jilani alhusni alhusayni altiylani, markaz jilaniun lilbuhuth aleilmiat waltabe walnashri, 'iistanbul, maktabat alghanim.
    18. hashit alshshihab ealaa tfsyr albaydawi, almusammat: einayt alqadia wkifayt alrradia ealaa tfsyr albaydawy, almualafi: shihab aldiyn 'ahmad bin muhamad bin eumar alkhafaji almisri alhanafii (almutawafaa: 1069h), dar alnashri: dar sadir - bayrut.
    19. aldir almanthur, almualafa: eabd alrahman bin 'abi bakr, jalal aldiyn alsuyutiu (almutawafaa: 911h), alnaashir: dar alfikr - bayrut.
    20. diwan amri alqaysi, almualafi: amru alqays bin hajar bn alharith alkandi, min bani akil almarar (almutawafaa: 545 mi), aetanaa bihi: eabd alrahman almistawi, alnaashir: dar almaerifat - bayrut, altabeati: althaaniati, 1425h - 2004m.
    21. aldhakhiratu, almualafu: 'abu aleabaas shihab aldiyn 'ahmad bin 'iidris bin eabd alrahman almalikiu alshahir bialqarafii (almutawafaa: 684hi), almuhaqiqi: juz' 1, 8, 13: muhamad haji, juz' 2, 6: saeid 'aerab, juz' 3 - 5, 7, 9 - 12: muhamad bu khabzata, alnaashir: dar algharb al'iislamii- bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1994m.
    22. rihlat alshita' walsayfi, almualafu: muhamad bin eabd allah bin muhamad, min 'ahfad sharaf aldiyn bin yahyaa alhamzii alhusaynii almulawi almaeruf bi kibrit (almutawafia: 1070h), haqaqaha waqadamaha wafahrsha: al'ustadh mhmmad saeyd altantawi, alnaashir: almaktab al'iislamia liltibaeat walnushri, bayrut, altabeata: althaaniati, 1385h.
    23. rawayie albayan tafsir ayat al'ahkami, almualafi: muhamad eali alsaabuni, tabie ealaa nafaqati: hasan eabaas alsharbatli, alnaashir: maktabat alghazali - dimashqa, muasasat manahil aleirfan - bayrut, altabeata: althaalithata, 1400h - 1980m.
    24. ruuws almasayil <<almasayil alkhilafiat bayn alhanafiat walshaafieiati>>, almualafu: jar allah 'abu alqasim mahmud bin eumar alzumakhashari (467 ha - 538 hu), dirasat watahqiqu: eabd allah nadhir 'ahmadu, 'asl alkitabi: risalat majistir lilmuhaqiqa, qism aldirasat aleulya alshareiat fare alfiqh wal'usul - kuliyat alsharieat waldirasat al'iislamiat - jamieat 'umi alquraa, makat almukaramatu, alnaashir: dar albashayir al'iislamiat liltibaeat walnashr waltawzie, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1407h - 1987m.
    25. salam alwusul 'iilaa tabaqat alfuhula, almualafi: mustafaa bin eabd allah alqistantini aleuthmanii almaeruf b <<katib jilbi>> wabi <<haji khalifa>> (almutawafaa 1067 hu), almuhaqiqi: mahmud eabd alqadir al'arnawuwta, 'iishraf wataqdima: 'akmal aldiyn 'iihsan 'uwghli, tadqiqa: salih saedawi salih, 'iiedad alfaharis: salah aldiyn 'uwyghur, alnaashir: maktabat 'iirsika, 'iistanbul - turkia, eam alnashr: 2010m.
    26. samit alnujum aleawali fi 'anba' al'awayil waltawali, almualafi: eabd almalik bin husayn bin eabd almalik aleisami almakiy (almutawafaa: 1111h), almuhaqiq: eadil 'ahmad eabd almawjudi- eali muhamad mueawad, alnaashir: dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeata: al'uwlaa, 1419h - 1998m.
    27. sunan 'abi dawud, almualafu: 'abu dawud sulayman bin al'asheath bin 'iishaq bin bashir bin shidad bin eamrw al'azdi alssijistany (almutawafaa: 275h), almuhaqaqa: muhamad muhyi aldiyn eabd alhamid, alnaashir: almaktabat aleasriatu, sayda - bayrut.
    28. sunan altirmidhi, almualafi: muhamad bin eisaa bin sawrt bin musaa bin aldahaki, altirmidhi, 'abu eisaa (almutawafaa: 279hi), tahqiq wataeliqu: 'ahmad muhamad shakir (j 1, 2) wamuhamad fuad eabd albaqi (j 3) wa'iibrahim eutwat eiwad almudaris fi al'azhar alsharif (j 4, 5) alnaashir: sharikat maktabat wamatbaeat mustafaa albabi alhalabii - masir, altabeata: althaaniati, 1395h - 1975m.
    29. alsayl aljaraar almutadafiq ealaa hadayiq al'azhari, almualafi: muhamad bin ealii bin muhamad bin eabd allah alshuwkanii alyamanii (almutawafaa: 1250h), alnaashir: dar aibn hazma, altabeata: altabeat al'uwlaa.
    30. shadharat aldhahab fi 'akhbar min dhahabi, almualafi: eabd alhayi bin 'ahmad bin muhamad aibn aleimad aleakry alhanbali, 'abu alfalah (almutawafaa: 1089h), haqaqahu: mahmud al'arnawuwta, kharaj 'ahadithahu: eabd alqadir al'arnawuwta, alnaashir: dar aibn kathir, dimashq - bayrut, altabeata: al'uwlaa, 1406h - 1986m.
    31. sharh altasrih ealaa altawdih 'aw altasrih bimadmun altawdih fi alnuhu, almualafa: khalid bin eabd allah bin 'abi bakr bin muhamad aljrjawy al'azhari, zayn aldiyn almisrii, wakan yueraf bialwaqad (almutawafaa: 905h), alnaashir: dar alkutub aleilmiat -birut-lubnan, altabeata: al'uwlaa 1421hi- 2000m.
    32. sharah almufasal lilzumakhshari, almualafi: yaeish bin ealiin bin yaeish aibn 'abi alsaraya muhamad bin eulay, 'abu albaqa'a, muafaq aldiyn al'asadiu almusili, almaeruf biabn yaeish wabiabn alsaanie (almutawafaa: 643hi), qadim lahu: alduktur 'iimil badie yaequba, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan .
    33. shaeb al'iiman , almualif : 'abu bakr 'ahmad bin alhusayn albayhaqi, alnaashir : dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeat al'uwlaa , 1410hi, tahqiq : muhamad alsaeid bisyuni zighlul.
    34. alshaqayiq alnuemaniat fi eulama' aldawlat aleuthmaniati, almualafu: 'ahmad bin mustafaa bin khalil, 'abu alkhayr, eisam aldiyn tashkubry zadah (almutawafaa: 968hu), alnaashir dar alkutaab alearabii, sanat alnashr 1395h/ 1975m, makan alnashr bayrut.
    35. shams aleulum wadawa' kalam alearab min alklumu, almualafi: nashwan bin saeid alhumayaraa alyamanii (almutawafaa: 573hi) almuhaqiq: d husayn bin eabd allah aleumari - mutahir bin eali al'iiryanii - d yusif muhamad eabd allah , alnaashir: dar alfikr almueasir (bayrut - lubnanu), dar alfikr (dimashq - suriata), altabeatu: al'uwlaa, 1420h - 1999m.
    36. sahih sunan 'abi dawud, almualafi: alshaykh muhamad nasir aldiyn al'albanii (almutawafaa: 1420 hu), alnaashir: muasasat ghras lilnashr waltawziei, alkuaytu, altabeatu: al'uwlaa, 1423h - 2002m.
    37. tabaqat almufasirin aleishrina, almualafa: eabd alrahman bin 'abi bakr, jalal aldiyn alsuyutiu (almutawafaa: 911h), almuhaqiq: eali muhamad eumr, alnaashir: maktabat wahbat - alqahiratu, altabeatu: al'uwlaa, 1396h.
    38. tabaqat almufasirina, almualafu: 'ahmad bin muhamad al'adunuh way min eulama' alqarn alhadi eashar (almutawafaa: q 11hi), almuhaqiqu: sulayman bin salih alkhazi, alnaashir: maktabat aleulum walhukm - alsaeudiati, altabeati: al'uwlaa, 1417hi- 1997m.
    39. tabaqat fuhawl alshueara', almualafa: muhamad bin sllam (bialtashdid) bin eubayd allah aljumhiu bialwala'i, 'abu eabd allh (almutawafaa: 232hi), almuhaqiqi: mahmud muhamad shakiri, alnaashir: dar almadanii - jida.
    40. fatuh alghayb fi alkashf ean qinae alriyb (hashiat altaybi ealaa alkishafi), almualafi: sharaf aldiyn alhusayn bin eabd allah altaybi (almutawafaa: 743 ha), muqadimat altahqiqi: 'iiad muhamad alghuji, alqism aldirasia: da. jamil bani eataa, almushrif aleami ealaa al'iikhraj aleilmii lilkitabi: du. muhamad eabd alrahim sultan aleulama'i, alnaashir: jayizat dubayi alduwaliat lilquran alkarim, altabeati: al'uwlaa, 1434h - 2013m.
    41. alfawayid albahiat fi tarajim alhanafiati, almualafu: 'abu alhasanat muhamad eabd alhayi alliknawi alhindi, eanaa bitashihih wataeliq baed alzawayid ealayhi: muhamad badr aldiyn 'abu firas alnaesaniu, alnaashir: tabe bimatbaeat dar alsaeadat bijiwar muhafazat misr - lisahibiha muhamad 'iismaeil, altabeata: al'uwlaa, 1324 ha, ealaa nafaqat 'ahmad naji aljamalii, wamuhamad 'amin alkhanji alkatubi wa'akhihi.
    42. alfawayid albahiat fi tarajim alhanafiati, almualafu: 'abu alhasanat muhamad eabd alhayi alliknawi alhindi, eanaa bitashihih wataeliq baed alzawayid ealayhi: muhamad badr aldiyn 'abu firas alnaesaniu, alnaashir: tabe bimatbaeat dar alsaeadat bijiwar muhafazat misr - lisahibiha muhamad 'iismaeil, altabeata: al'uwlaa, 1324 ha, ealaa nafaqat 'ahmad naji aljamalii, wamuhamad 'amin alkhanji alkatubi wa'akhihi.
    43. qawatie al'adilat fi al'usuli, almualafu: 'abu almuzafar, mansur bin muhamad bin eabd aljabaar aibn 'ahmad almarawzaa alsimeaniu altamimiu alhanafiu thuma alshaafieiu (almutawafaa: 489h), almuhaqaqi: muhamad hasan muhamad hasan aismaeil alshaafieii, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1418h/1999m.
    44. alkitaab alfarid fi 'iierab alquran almajid, almualafi: almuntajib alhamadhanii (almutawafaa: 643 hu), haqaq nususah wakharajah waealaq ealayhi: muhamad nizam aldiyn alfatiyhi.
    45. alkashaaf ean haqayiq ghawamid altanzil, almualafi: 'abu alqasim mahmud bin eamriw bin 'ahmada, alzamakhashari jar allah (almutawafaa: 538h), alnaashir: dar alkitaab alearabii - bayrut, altabeatu: althaalithat - 1407hi.
    46. kashaf alzunun ean 'asamay alkutub walfununa, almualafa: mustafaa bin eabd allah katib jilbi alqustantiniu almashhur biaism haji khalifat 'aw alhaj khalifa (almutawafaa: 1067h), alnaashir: maktabat almuthanaa - baghdad (wasawratuha eidat dawr lubnaniatin, binafs tarqim safahatiha, mithla: dar 'iihya' alturath alearabii, wadar aleulum alhadithati, wadar alkutub aleilmiati), tarikh alnashri: 1941m.
    47. alkashf walbayan ean tafsir alqurani, almualafi: 'abu 'iishaq 'ahmad bin 'iibrahim althaelabii (almutawafaa: 427 hu), 'ashraf ealaa 'iikhrajihi: du. salah biaethman, du. hasan alghazalii, 'a. du. zayd maharsh, 'a. du. 'amin bashah, tahqiqa: eadad min albahithin (21) muthabat 'asmawuhum bialmuqadima (s 15), 'asl alkitabi: rasayil jamieia

     (ghalibuha majistir) lieadad min albahithina, alnaashir: dar altafsiri, jidat - almamlakat alearabiat alsaeudiat, altabeati: al'uwlaa, 1436h - 2015m.

    1. alkawakib alsaayirat bi'aeyan almiat aleashirati, almualafi: najm aldiyn muhamad bin muhamad alghaziyi (almutawafaa: 1061hi), almuhaqiqi: khalil almansur, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1418h - 1997m.
    2. lisan alearabi, almualafi: muhamad bin makram bin ealaa، 'abu alfadali, jamal aldiyn aibn manzur al'ansariu alruwayfeaa al'iifriqaa (almutawafaa: 711h), alnaashir: dar sadir - bayrut, altabeata: althaalithat - 1414hi.
    3. almujtabaa min alsunan = alsunan alsughraa lilnasayiyi, almualafu: 'abu eabd alrahman 'ahmad bin shueayb bin ealiin alkharasani, alnasayiyi (almutawafaa: 303hi), tahqiqu: eabd alfataah 'abu ghudata, alnaashir: maktab almatbueat al'iislamiat - halb, altabeatu: althaaniatu, 1406h- 1986m.
    4. almahsuli, almualafu: 'abu eabd allah muhamad bin eumar bin alhasan bin alhusayn altaymiu alraazi almulaqab bifakhr aldiyn alraazi khatib alrayi (almutawafaa: 606hi), dirasat watahqiqi: alduktur tah jabir fayaad aleulwani, alnaashir: muasasat alrisalati, altabeatu: althaalithati, 1418h - 1997m.
    5. mukhtar alsahahi, almualafi: zayn aldiyn 'abu eabd allah muhamad bin 'abi bakr bin eabd alqadir alhanafii alraazi (almutawafaa: 666hi), almuhaqiqi: yusif alshaykh muhamad, alnaashir: almaktabat aleasriat - aldaar alnamudhajiatu, bayrut - sayda, altabeata: alkhamisati, 1420h / 1999m.
    6. mukhtasar alqaduwri fi alfiqh alhanafii, almualafa: 'ahmad bin muhamad bin 'ahmad bin jaefar bin hamdan 'abu alhusayn alqaduwrii (almutawafaa: 428hi), almuhaqiqi: kamil muhamad muhamad euidata, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, altabeati: al'uwlaa, 1418h - 1997m.
    7. almustadrik ealaa alsahihayni, almualafu: 'abu eabd allah alhakim muhamad bin eabd allah bin muhamad bin hamduih bin nueym bin alhakam aldabiu altahmaniu alnaysaburiu almaeruf biaibn albaye (almutawafaa: 405hi), tahqiqu: mustafaa eabd alqadir eata, alnaashir: dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1411h - 1990m.
    8. musnad al'iimam 'ahmad bin hanbul, almualafu: 'abu eabd allah 'ahmad bin muhamad bin hanbal bin hilal bin 'asad alshaybani (almutawafaa: 241hi), almuhaqiqi: shueayb al'arnawuwt - eadil murshid, wakhrun, 'iishrafi: d eabd allah bin eabd almuhsin alturki, alnaashir: muasasat alrisalati, altabeatu: al'uwlaa, 1421h - 2001m.
    9. maeani alquran wa'iierabuhu, almualafu: 'iibrahim bin alsirii bin sahla, 'abu 'iishaq alzujaj (almutawafaa: 311hi), almuhaqiq: eabd aljalil eabduh shalabi, alnaashir: ealim alkutub - bayrut, altabeatu: al'uwlaa 1408hi- 1988m.
    10. muejam albildan, almualafi: shihab aldiyn 'abu eabd allah yaqut bin eabd allh alruwmi alhamawi (almutawafaa: 626h), alnaashir: dar sadir, bayrut, altabeata: althaaniatu, 1995m.
    11. muejam altaarikh alturath al'iislamiu fi maktabat alealami, almualifi: eali alrida qurah blut - 'ahmad twran qurah blut, alnaashir: dar aleaqabat / qaysariun - turkia.
    12. muejam almufasirin <<man sadar al'iislam wahataa aleasr alhadiru>>, almualifi: eadil nuayhda, qadim lah: mufty aljumhuriat allubnaniat alshshaykh hasan khalid, alnaashir: muasasat nuayhad althaqafiat liltaalif waltarjamat walnushri, bayrut - lubnan, altabeata: althaalithata, 1409h - 1988m.
    13. muejam almualifina, almualafi: eumar bin rida bin muhamad raghib bin eabd alghanii kahalat aldimashq (almutawafaa: 1408h), alnaashir: maktabat almuthanaa - bayrut, dar 'iihya' alturath alearabii bayrut.
    14. muejam ma austuejim min 'asma' albilad walmawadiei, almualafi: 'abu eubayd eabd allah bin eabd aleaziz bin muhamad albakrii al'andalusi (almutawafaa: 487h), alnaashir: ealim alkutab, bayrut, altabeata: althaalithata, 1403hi.
    15. mawsueat safir liltaarikh al'iislami, talifi: 'a. da. eabdalshaafi muhamad eabdallatif, alnaashir: sharikat safir - alqahirati, tarikh alnashr: 1996m.
    16. nafayis al'usul fi sharh almahsuli, almualafi: shihab aldiyn 'ahmad bin 'iidris alqarafii (t 684h), almuhaqiqu: eadil 'ahmad eabd almawjudi, eali muhamad mueawad, alnaashir: maktabat nizar mustafaa albazi, altabeata: al'uwlaa, 1416h - 1995m.
    17. nihayat almuhtaj 'iilaa sharh alminhaji, almualafi: shams aldiyn muhamad bin 'abi aleabaas 'ahmad bin hamzat shihab aldiyn alramlii (almutawafaa: 1004ha), alnaashir: dar alfikri, bayrut, altabeati: t 'akhirat - 1404h/1984m.
    18. nawahid al'abkar washawarid al'afkar = hashiat alsuyutii ealaa tafsir albaydawi, almualafi: eabd alrahman bin 'abi bakr, jalal aldiyn alsuyutii (almutawafaa: 911h), alnaashir: jamieat 'umi alquraa - kuliyat aldaewat wa'usul aldiyni, almamlakat alearabiat alsaeudia (3 rasayil dukturatin), eam alnashr: 1424h - 2005m.
    19. alwadih fi asul alfiqh, almualafu: 'abu alwafa', eali bin eaqil bin muhamad bin eaqil albaghdadi alzafri, (almutawafaa: 513hi), almuhaqiqi: alduktur eabd allah bin eabd almuhsn alturki, alnaashir: muasasat alrisalat liltibaeat walnashr waltawzie, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1420h - 1999m.
    20. wafayat al'aeyan wa'anba' 'abna' alzamani, almualafu: 'abu aleabaas shams aldiyn 'ahmad bin muhamad bin 'iibrahim bin 'abi bakr abn khalkan albarmakiu al'iirbalii (almutawafaa: 681hi), almuhaqiqu: 'iihsan eabaas, alnaashir: dar sadir - bayruta, altabeatu: aljuz'a: 1 - altabeatu: 0, 1900, aljuz'i: 2 - altabeatu: 0, 1900, aljuz'i: 3 - altabeatu: 0, 1900, aljuz'i: 4 - altabeatu: 1, 1971, aljuz'i: 5 - altabeatu: 1, 1994, aljuz'i: 6 - altabeatu: 0, 1900, aljuz'i: 7 - altabeatu: 1, 1994m.