Empowering women in light of Islamic jurisprudence

Authors

1 Assistant Professor of Jurisprudence Tabuk University Saudi Arabia

2 Associate Professor of Interpretation and Sciences of the Qur'an Tabuk University Saudi Arabia

Abstract


ABSTRACT:
The woman felt her humanity and assumed her position from the day the Noble Qur’an was revealed to the heart of the Master of the Ancients and the others, may God’s prayers and peace be upon him, so that all kinds of injustice that had descended under her for centuries were removed from her. Humiliated, humiliated, weak in character, a contemptuous insult, a broken wing, deprived of rights, deprived of the lowest levels of humanity, and there is no exaggeration in that, as it was inherited like a property sometimes, and it kills the fear of poverty or shame at other times !!! When the sun of Islam shone, and its light pervaded, he wiped out all this oppression from her, freed her from that slavery, and replaced her with strength, prestige, prestige and supremacy, and he determined her rights that she did not obtain and would not obtain in any other system. So he determined their human, religious, social, economic, and political rights, and enabled them to all of them, until they became in Islam on an equal footing with men. Each of them has its right and duty to do justice, each according to what God Almighty has created and made him his worth. This research comes to show the most important aspects of empowering Muslim women, humanly, religiously, socially, economically and politically in the light of Islamic jurisprudence.

Keywords

Main Subjects


فهرس المصادر والمراجع
أولا: القرآن الکريم
ثانيا: المصادر والمراجع:
1) الإجماع لابن المنذر، تحقيق: فؤاد عبد المنعم أحمد، الناشر: دار المسلم للنشر والتوزيع، الطبعة: الأولى لدار المسلم، 1425 هـ/ 2004م
2) الإحسان في تقريب صحيح ابن حبان، لابن حبان، حققه: شعيب الأرنؤوط، الناشر: مؤسسة الرسالة، بيروت، الأولى، 1988م.
3) أحکام القرآن لابن العربي، تحقيق: محمد عبد القادر عطا، ط/ دار الکتب، العلمية، بيروت – لبنان، الثالثة، 1424 هـ، 2003م
4) الإحکام شرح أصول الأحکام لابن قاسم الحنبلي، الطبعة: الثانية، 1406هـ.
5) الإحکام في أصول الأحکام لابن حزم، تحقيق: الشيخ أحمد محمد شاکر، ط/ دار الآفاق الجديدة، بيروت.
6) آداب الفتوى والمفتي والمستفتي للنووي، تحقيق: بسام عبد الوهاب الجابي، ط/: دار الفکر - دمشق
7) أدب القاضي للماوردي، تحقيق محي هلال السرحان، مطبعة العاني، بغداد، 1972م.
8) إرشاد الفحول للشوکاني، المحقق: الشيخ أحمد عزو عناية، دمشق، الناشر: دار الکتاب العربي، الطبعة: الطبعة الأولى 1419هـ - 1999م
9) إرواء الغليل في تخريج أحاديث منار السبيل للألباني، الناشر: المکتب الإسلامي – بيروت، الطبعة: الثانية 1405 هـ - 1985م.
10) أسباب نزول القرآن للواحدي، تحقيق: عصام بن عبد المحسن الحميدان، دار الإصلاح – الدمام، الثانية، 1412 هـ، 1992م
11) الاستذکار لابن عبد البر، تحقيق: سالم محمد عطا، محمد علي معوض، الناشر: دار الکتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى، 1421 - 2000
12) الاستيعاب في معرفة الأصحاب لابن عبد البر، المحقق: علي محمد البجاوي، الناشر: دار الجيل، بيروت، الطبعة: الأولى، 1412 هـ - 1992 م
13) الأشباه والنظائر للسيوطي، الناشر: دار الکتب العلمية، الطبعة: الأولى، 1411هـ - 1990م.
14) الإصابة في تمييز الصحابة لابن حجر العسقلاني، تحقيق: عادل أحمد عبد الموجود، وعلى محمد معوض، ط/ دار الکتب العلمية – بيروت، الأولى - 1415هـ
15) أصول الفقه الذي لا يَسَعُ الفَقِيهِ جَهلَهُ، عياض بن نامي بن عوض السلمي، الناشر: دار التدمرية، الرياض - المملکة العربية السعودية، الطبعة: الأولى، 1426 هـ - 2005م.
16) إعلام الأنام بأن الأنثى ترث أضعاف الذکر في الإسلام للدکتور/ حمدي شلبي،
ط/ کلية الإمام مالک للشريعة والقانون، بدولة الإمارات العربية المتحدة، بدون تاريخ.
17) إعلام الموقعين عن رب العالمين لابن القيم، تحقيق: محمد عبد السلام إبراهيم، الناشر: دار الکتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى، 1411هـ - 1991م
18) أعمال المرأة الکسبية وأحکامها في الفقه الإسلامي، للدکتور/ عيسى صالح العمري، نشر موقع الدليل الإلکتروني للقانون العربي، 2005م. (www.arablawinfo.com).
19) الأم للإمام الشافعي، الناشر: دار المعرفة – بيروت، الطبعة: بدون طبعة، 1410هـ/1990م
20) أنوار التنزيل وأسرار التأويل للإمام البيضاوي ت: محمد عبد الرحمن المرعشلي، ط/ دار إحياء التراث العربي – بيروت، الأولى - 1418 هـ
21) الأوسط في السنن والإجماع والاختلاف لابن المنذر، تحقيق: أبو حماد صغير أحمد بن محمد حنيف، الناشر: دار طيبة - الرياض – السعودية، الطبعة: الأولى - 1405 هـ، 1985م.
22) الأولى، 1989م.
23) بداية المجتهد ونهاية المقتصد لابن رشد، الناشر: دار الحديث – القاهرة، الطبعة: بدون طبعة، 1425هـ - 2004م.
24) بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، للکاساني الحنفي، ط/ دار الکتب العلمية، الثانية، 1406هـ،  198م
25) البدر المنير في تخريج الأحاديث والأثار الواقعة في الشرح الکبير، لسراج الدين ابن الملقن، المحقق: مصطفى أبو الغيط، الناشر: دار الهجرة للنشر والتوزيع، الرياض، الاولى، 2004م.
26) البرهان في أصول الفقه لإمام الحرمين الجويني، المحقق: صلاح بن محمد بن عويضة، الناشر: دار الکتب العلمية بيروت – لبنان، الطبعة الأولى 1418 هـ - 1997م.
27) تاريخ ابن خلدون، تحقيق: خليل شحادة، الناشر: دار الفکر، بيروت، الطبعة: الثانية، 1408 هـ - 1988م.
28) تاريخ بغداد للخطيب البغدادي، المحقق: الدکتور بشار عواد معروف، الناشر: دار الغرب الإسلامي – بيروت، الطبعة: الأولى، 1422هـ - 2002 م
29) التحرير الإسلامي للمرأة للدکتور محمد عمارة، ط/ دار الشروق، مصر، الأولى، 2002م.
30) التحرير والتنوير: للشيخ محمد الطاهر بن عاشور، ط/ الدار التونسية للنشر، تونس، 1984م
31) التراتيب الإدارية لمحمد بن عبد الحي الکتاني، تحقيق: عبد الله الخالدي، الناشر: دار الأرقم – بيروت، الطبعة: الثانية.
32) التسهيل لعلوم التنزيل: لأبي القاسم ابن جزيء الکلبي تحقيق: د/ عبد الله الخالدي، ط/ شرکة دار الأرقم بن أبي الأرقم – بيروت، الأولى، 1416 هـ
33) تفسير أبي السعود: إرشاد العقل السليم إلى مزايا الکتاب الکريم: للإمام أبي السعود، ط/ دار إحياء التراث العربي– بيروت - بدون تاريخ
34) تفسير القرآن العظيم: للحافظ ابن کثير تحقيق: سامي بن محمد سلامة، ط/ دار طيبة للنشر والتوزيع، الثانية 1420هـ - 1999م
35) التفسير الکبير: للإمام الرازي، ط/ دار إحياء التراث العربي، بيروت، الثالثة 1420هـ
36) تقريب الوصول إلي علم الأصول لابن جزيء، المحقق: محمد حسن محمد حسن إسماعيل، الناشر: دار الکتب العلمية، بيروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1424 هـ - 2003م.
37) التلخيص الحبير في تخريج أحاديث الرافعي الکبير، لابن حجر العسقلاني، الناشر: دار الکتب العلمية، الطبعة: الطبعة الأولى 1419هـ. 1989م.
38) التلخيص الحبير في تخريج أحاديث الرافعي الکبير، لابن حجر العسقلاني (المتوفى: 852هـ)، الناشر: دار الکتب العلمية،
39) تلقيح فهوم أهل الأثر في عيون التاريخ والسير لابن الجوزي، الناشر: شرکة دار الأرقم بن أبي الأرقم – بيروت، الطبعة: الأولى، 1997م.
40) التمهيد لما في الموطأ من المعاني والأسانيد، لابن عبد البر، تحقيق: مصطفى بن أحمد العلوي , محمد عبد الکبير البکري، الناشر: وزارة عموم الأوقاف والشؤون الإسلامية – المغرب، عام النشر: 1387هـ.
References:
'awla: alquran alkarim
thanian: almasadir walmarajiei:
1) al'iijmae liabn almundhira, tahqiqu: fuaad eabd almuneim 'ahmadu, alnaashir: dar almuslim lilnashr waltawziei, altabeati: al'uwlaa lidar almuslima, 1425 hu/ 2004m
2) al'iihsan fi taqrib sahih aibn hiban, liaibn hiban, haqaqahu: shueayb al'arnawuwta, alnaashir: muasasat alrisalati, bayrut, al'uwlaa, 1988m.
3) 'ahkam alquran liaibn alearabii, tahqiqu: muhamad eabd alqadir eataa, ta/ dar alkutub, aleilmiati, bayrut - lubnan, althaalithati, 1424 ha, 2003m
4) al'iihkam sharh 'usul al'ahkam liabn qasim alhanbali, altabeati: althaaniati, 1406hi.
5) al'iihkam fi 'usul al'ahkam liaibn hazma, tahqiqi: alshaykh 'ahmad muhamad shakir, ta/ dar alafaq aljadidati, bayrut.
6) adab alfatwaa walmufti walmustafti lilnawawii, tahqiqu: basaam eabd alwahaab aljabi, ta/: dar alfikr - dimashq
7) 'adab alqadi lilmawirdi, tahqiq muhi hilal alsarhan, matbaeat aleani, baghdad, 1972m.
8) 'iirshad alfuhul lilshuwkani, almuhaqaqi: alshaykh 'ahmad eazw einayat, dimashqa, alnaashir: dar alkitaab alearabii, altabeati: altabeat al'uwlaa 1419h - 1999m
9) 'iirwa' alghalil fi takhrij 'ahadith manar alsabil lil'albani, alnaashiru: almaktab al'iislamii - bayrut, altabeatu: althaaniat 1405 hi - 1985m.
10) 'asbab nuzul alquran lilwahidi, tahqiqu: eisam bin eabd almuhsin alhumaydani, dar al'iislah - aldamam, althaaniatu, 1412 ha, 1992m
11) alaistidhkar liaibn eabd albur, tahqiqu: salim muhamad eataa, muhamad eali mueawad, alnaashir: dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeatu: al'uwlaa، 1421 - 2000
12) alaistieab fi maerifat al'ashab liaibn eabd albur, almuhaqaqi: eali muhamad albijawi, alnaashir: dar aljili, bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1412 hi - 1992 m
13) al'ashbah walnazayir lilsuyuti, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, altabeatu: al'uwlaa, 1411h - 1990m.
14) al'iisabat fi tamyiz alsahabat liaibn hajar aleasqalani, tahqiqu: eadil 'ahmad eabd almawjud, waealaa muhamad mueawad, ta/ dar alkutub aleilmiat - bayrut, al'uwlaa - 1415h
15) 'usul alfiqh aladhi la yasae alfaqih jahlahu, eiad bin nami bin eawad alsalmi, alnaashir: dar altadamuriati, alriyad - almamlakat alearabiat alsaeudiatu, altabeatu: al'uwlaa, 1426 hi - 2005m.
16) 'iielam al'anam bi'ana al'unthaa tarith 'adeaf aldhikr fi al'iislam lilduktur/ hamdi shalbi,
tu/ kuliyat al'iimam malik lilsharieat walqanuni, bidawlat al'iimarat alearabiat almutahidati, bidun tarikhi.
17) 'iielam almuqiein ean rabi alealamin liabn alqiami, tahqiqu: muhamad eabd alsalam 'iibrahim, alnaashir: dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1411h - 1991m
18) 'aemal almar'at alkasbiat wa'ahkamuha fi alfiqh al'iislamii, lildukturu/ eisaa salih aleamri, nashr mawqie aldalil al'iilikturunii lilqanun alearabii, 2005m. (www.arablawinfo.com).
19) al'umu lil'iimam alshaafieii, alnaashir: dar almaerifat - bayruta, altabeatu: bidun tabeati, 1410h/1990m
20) 'anwar altanzil wa'asrar altaawil lil'iimam albaydawii ti: muhamad eabd alrahman almareashali, ta/ dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, al'uwlaa - 1418 hu
21) al'awsat fi alsunan wal'iijmae walaikhtilaf liaibn almundhir, tahqiqu: 'abu hamaad saghir 'ahmad bin muhamad hanifi, alnaashir: dar tiibat - alriyad - alsaeudiat, altabeatu: al'uwlaa - 1405 ha, 1985m.
22) al'uwlaa, 1989m.
23) bidayat almujtahid wanihayat almuqtasad liabn rushda, alnaashir: dar alhadith - alqahiratu, altabeatu: bidun tabeatin, 1425hi - 2004m.
24) badayie alsanayie fi tartib alsharayiei, lilkasanii alhanafii, ta/ dar alkutub aleilmiati, althaaniati, 1406hi, 198m
25) albadr almunir fi takhrij al'ahadith wal'athar alwaqieat fi alsharh alkabiri, lisiraj aldiyn abn almilaqani, almuhaqaqi: mustafaa 'abu alghit, alnaashir: dar alhijrat lilnashr waltawziei, alrayad, alawlaa, 2004m.
26) alburhan fi 'usul alfiqh li'iimam alharamayn aljuayni, almuhaqaqa: salah bin muhamad bin euaydata, alnaashir: dar alkutub aleilmiat bayrut - lubnan, altabeat al'uwlaa 1418 hi - 1997m.
27) tarikh abn khaldun, tahqiqu: khalil shahadat, alnaashir: dar alfikri, bayrut, altabeatu: althaaniatu, 1408 hi - 1988m.
28) tarikh baghdad lilkhatib albaghdadii, almuhaqiqi: alduktur bashaar eawad maeruf, alnaashir: dar algharb al'iislamii - bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1422h - 2002 m
29) altahrir al'iislamiu lilmar'at lilduktur muhamad eimarat, ta/ dar alshuruqu, masir, al'uwlaa, 2002m.
30) altahrir waltanwiru: lilshaykh muhamad altaahir bin eashur, ta/ aldaar altuwnusiat lilnashri, tunis, 1984m
31) altaratib al'iidariat limuhamad bin eabd alhayi alkatani, tahqiqu: eabd allah alkhalidi, alnaashir: dar al'arqam - bayrut, altabeatu: althaaniatu.
32) altashil lieulum altanzili: li'abi alqasim aibn jazay' alkalbi tahqiqu: da/ eabd allah alkhalidi, ta/ sharikat dar al'arqam bin 'abi al'arqam - bayrut, al'uwlaa, 1416 hu
33) tafsir 'abi alsaeud: 'iirshad aleaql alsalim 'iilaa mazaya alkitaab alkarim: lil'iimam 'abi alsaeud, ta/ dar 'iihya' alturath alearabi- bayrut - bidun tarikh
34) tafsir alquran aleazimi: lilhafiz abn kathir tahqiqu: sami bin muhamad salamata, ta/ dar tiibat lilnashr waltawzie, althaaniat 1420h - 1999m
35) altafsir alkabiru: lil'iimam alraazi, ta/ dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, althaalithat 1420h
36) taqrib alwusul 'iilay eilm al'usul liaibn jazay', almuhaqaqa: muhamad hasan muhamad hasan 'iismaeil, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1424 hi - 2003m.
37) altalkhis alhabir fi takhrij 'ahadith alraafieii alkabiri, liabn hajar aleasqalani, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, altabeati: altabeat al'uwlaa 1419hi. 1989m.
38) altalkhis alhabir fi takhrij 'ahadith alraafieii alkabiri, liabn hajar aleasqalanii (almutawafaa: 852ha), alnaashir: dar alkutub aleilmiati,
39) talqih fahum 'ahl al'athar fi euyun altaarikh walsayr liaibn aljuzi, alnaashir: sharikat dar al'arqam bin 'abi al'arqam - bayrut, altabeatu: al'uwlaa, 1997m.
40) altamhid lima fi almuataa min almaeani wal'asanidu, liaibn eabd albar, tahqiqu: mustafaa bin 'ahmad alealawi , muhamad eabd alkabir albakri, alnaashir: wizarat eumum al'awqaf walshuwuwn al'iislamiat - almaghrib, eam alnashri: 1387h.