سعر إعادة الخصم دراسة تحليلية تأصيلية فقهية

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

أستاذ مساعد في كلية العلوم الشرعية ، مسقط، عمان

المستخلص

تهدف هذه الدراسة إلى الوقوف على سعر إعادة الخصم وبيان تأصيله الشرعي وفق أبواب الفقه التي يتلاءم معها، حيث قسمت هذه الدراسة إلى مبحثين؛ وقسم المبحث الأول إلى مطلبين، تناول المطلب الأول مفهوم سعر إعادة الخصم، وتحرير محل البحث فيه، أما المطلب الثاني فتناول قيمة الزمن المالية، أما المبحث الثاني تناول التخريج الفقهي لسعر إعادة الخصم، وقد قسم إلى أربعة مطالب بحسب ضرورة البحث، وفقاً للعقود التي يمكن أن يخرج عليها، وذلك بذكر أقوال الفقهاء في المسألة وبيان الأدلة ومناقشتها، حيث تناول المطلب الأول، التخريج على أساس بيع، والمراد بالبيع هنا بيع الدين لغير من هو عليه، وليس بيع الورقة التجارية، أما المطلب الثاني تناول التخريج لسعر إعادة الخصم على أساس الصلح، وتناول المطلب الثالث التخريج على أساس الوكالة بأجر، في حين جاء المطلب الرابع التخريج سعر إعادة الخصم على أساس القرض. ولتحقيق أهداف البحث المشار إليها، وبما يناسب المحتوى، كان المنهج المتبع هو المنهج الاستقرائي بتتبع ما كتبه الفقهاء، والمنهج الاستنباطي التحليلي. وقد توصلت الدراسة إلى جملة من النتائج من أهمها؛ يمكن تخريج سعر إعادة على أساس بيع الدين للغير، ويكون عن طريق استيفاء المصرف من المدين المبلغ الذي دفعه لدائنه فقط من دون زيادة، على أن يدفع الدائن أجرة أتعاب المصرف وعملياته الإدارية، فيكون بذلك الدائن قد تنازل وأسقط جزءاً من الدين لحساب المدين وليس لحساب المصرف.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


- aibn aljawziati. 'abu eabd allah shams aldiyn muhamad bin 'ayuwb 'iielam almawqieini, (birut: dar aljil, 1973ma), da. ta.
- aibn alqiami. muhamad bin 'abi bakr alzareii, 'iighathat allihfani, tahqiqu: muhamad alfaqi, (birut: dar almaerifati, 1395hu), da. ta.
- abn hazma. 'ahmad bin hazma, almuhalaa, tahqiqu: lajnat 'iihya' alturath alearbii,(birut: dar aljili, da.t), da. t
- abn rushda. muhamad bn earfata, bidayat almujtahidi, ( bayrut: dar alfikri, da. ta) du, t.
- abn eabdin. muhamad amin, radu almuhtar ealaa aldiri almukhtar, ( bayrut: dar alfikri, 1412hi) ta2.
- aibn eabd albur. yusif bin eabd allahi, altamhidi, tahqiqu: mustafaa alealwi ( almaghribi:, wizarat eumum al'awqafi, 1387h) du,ti.
- aibn qudamata. eabd allah bin qidamat alkafi, (birut: almaktab al'iislamia, da.t ) da, ta.
- abn qudamata. eabd bin 'ahmad almaqdisi, almighni,( bayrut: dar alfikri, 1405hi), ta1.
- abn muflihi. muhamad almaqdisi, alfaruea, tahqiqu: hazim alqadi, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1418hi) , ta1,.
'iidris. muhamad, alsiyasat alnaqdiatu, (sunduq alnaqd alearabii, 2021, du. ta).- al'ansari. zakaria, fath alwahab,(birut: dar alkutub aleilmiati, 1411hi,) ta1.
- albijirmi. sulayman bin muhamadi, hashiat albijiarmiu ealaa almanhaji, (matbaeat alhalbi, 1369hi), da. ta.
- albukhari. muhamad bin 'iismaeil, aljamie alsahih almusanadi, tahqiqu: muhamad zuhayr alnaasir, (dar tawq alnajati, 1422hi), ta1.
albayhaqi. 'ahmad bin alhusayni, alsunan alkubraa, tahqiqu: muhamad eabd alqadir eataa, (makata: dar albazi, dat), da, t. -
- aljundi. muhamad alshahati, altaeamul almaliu walmasrifiu almueasiru, (birut: dar alfikri, 2008ma).
alhatabi. muhamad bin muhamad bin eabd alrahman, mawahib aljalil fi sharh mukhtasar siidi khalil, (dar alfikri, 1412hi) ta3.-
- alraazi. muhamad bin eumri, almahsuli, tahqiqu: shueayb al'arnawuwt, (birut: 1429hi) , ta1,
- alzuhayli. wahibatu, baye aldiyn fi alsharieat al'iislamiati, dimashqa: dar almaktabi, 1418h, du.ti.
- alzarqani. muhamad eabd albaqi bin yusaf, sharh alzarqanii,(birut: dar alkutub aleilmiati, 1411hi) ta1.
- alsarukhisi. 'ahmad bin muhamad, almabsuta, birut: dar almaerifati, 1414), da. ta.
- alshirbini. muhamad bin 'ahmad alkhatayb, mughaniy almuhtaji,( bayrut: dar alfikri, 1977ma), da. ta.
- alshirbini. muhamadu, al'iiqnaei, tahqiqu: maktab albuhuth waldirasati, (birut: dar alfikri, 1415hi) ta1.
- alshiybani. muhamad bin alhasan, sharah alsayr alkabira, tahqiqu: salah aldiyn almunjidi, (alqahirati: maehad almakhtutati, da. t ), du.ta,.
- alsaawi. muhamad salah, mushkilat alaistithmar fi albunuk al'iislamiati, (dar alwafa' , 1410) t2 .
- alsadra. muhamad baqar, albank al'iislamiu allaarbiwii, ( dar altaearif, 1414h), d ta,.
- alsaneani. eabd alrazaaq bin hamam, almusanafi, tahqiqu: habib al'aezami, (birut: almaktab al'iislamia, 1403hi), ta2.
- alsaneani. muhamad bin 'iismaeil, subul alsalami, tahqiqu: eabd aleaziz alkhuli, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1379hi), ta4.
- altahawi. muhamad bin salamata, sharah mushkil aliathar, tahqiqu: shueayb al'arnawuwta, ( bayrut: muasasat alrisalati, 1408h) da. ta.
- aleabdari. muhamad bin yusif, altaaj wal'iiklil, (birut: dar alfikri, 1398 ha) ta2.
- aleasqalani. 'ahmad bin hajara, aleujaab fi bayan al'asbabi, tahqiqu: eabd alhakim al'anisi( dar aibn aljuzi) da.ta, ( ) - alshaafieii. muhamad 'iidris, al'umu, (birut: dar almaerifat , 1410), da. ta.
- ealish. muhamad minah aljalil, ( bayrut: dar alfikri, 1409h), da. ta.
- aleumrani. salim, albayan, tahqiqu: salim alnuwri, (jdatu: dar alminhaji, 1421 hu) ta1.
- alghazali, muhamad bin muhamad, alwasit fi almadhhaba, tahqiqu: 'ahmad 'iibrahim - muhamad tamir, ( bayrut: dar 'iihya' alturath alearabii, 1417hi), ta1.
- alqataani. eali bin eabd almalik. bayan alwahm wal'iiham, tahqiqu: alhusayn saeid, (alriyad: dar tibati, 1418hi) ta1.
- alkasani. 'ay bakr bin maseudin, badayie alsanayiea, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1406hu) ta2.
- malik bin 'ans. almuta, tahqiqu: fuad eabd albaqi, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, du. t), da. ta.
- almirdawi. eali bin sulayman, al'iinsaf, tahqiqu: muhamad alfaqi, (birut: dar 'iihya' alturath alearabii, du. t), da. ta.
- alnawawiu. yahyaa bin sharaf, almajmuei, (birut: dar alfikri, 1997ma), da. ta.
- alniysaburi. muhamad bin 'iibrahim, al'iijmaei, tahqiqu: fuaad eabd almunaeam, ( dar aldaewati, 1402h)ta3.
- alnasaburi. muhamad bin eabd allah, almustadrak ealaa alsahihayni, tahqiqu: mustafaa eataa, (birut: dar alkutub aleilmiati, 1411hi), ta1.
- alniysaburi, muslim bin alhajaji, almusnad alsahih almukhtasari, tahqiqu: muhamad fuad eabd albaqi, (birut: dar 'iihya' altarathi, du, t), da. ta.
- alhiti. eabd alrazaaqi, almasarif al'iislamiatu, (eaman: dar asamati, 1998m) ta1.