المتلازمات اللفظية لمصطلحات الجائحة العصرية (كورونا المستجد (19Covid) دراسة وصفية تحليلية

المؤلف

أستاذ أصول اللغة المساعد في قسم اللغة العربية في کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بالقاهرة

المستخلص

الملخص :
يقوم هذا البحث على دراسة ظاهرة من الظواهر اللغوية التي تظهر جمال اللغة العربية وبلاغتها وبيانها ورونقها وطلاوتها وحلاوتها، ذلكم ظاهرة (التلازم اللفظي)، فاستخدام الكلمة المناسبة في المكان المناسب مع الكلمة المناسبة لها يضفي على اللغة بلاغة وجمالاً ورونقاً ودقة وقوة في الوقع والتأثير، ولما كانت اللغة صدى للمجتمع فإن الإنسان يلجأ عند حلول الأزمات والنكبات الصحية وغيرها إلى استخدام كلمات ومصطلحات جديدة، ومن هنا رأينا مع ظهور جائحة (كورونا) شيوع وانتشار مصطلحات جديدة، ومن بينها ظهرت المتلازمات اللفظية، وقد شغلتني ظاهرة (المتلازمات اللفظية) لمصطلحات الجائحة العصرية (كورونا المستجد) نظراً لأن أغلب مصطلحات كورونا مترجم من اللغات الأخرى ويحتاج إلى الدقة في اختيار المقابل له بالعربي بالرجوع إلى معاجم العربية خاصة وأن في الترجمة عيوباً ومشكلات يجب على المعنيين بدراسة العربية معالجتها بدقة، ومن هنا جاء هذا البحث ليكشف عن هذه المتلازمات اللفظية وعن جذورها العربية الأصيلة، وسيتضح من خلال هذا البحث مفهوم مصطلح التلازم ونشأته في العربية، ولغة كورونا بين الإحياء اللغوي والثراء المعجمي، والمتلازمات اللفظية لمصطلحات الجائحة العصرية، وتبين من خلال البحث أننا في أمس الحاجة إلى استعمال الألفاظ العربية الأصلية وترك ما عداها، ولا نترك المجال لغزو الأعجمي علينا في أوقات النكبات والأزمات الصحية؛ ولذا اخترنا في بحثنا المتلازمات اللفظية التي لها أصل عربي ووثقنا ذلك من معاجمنا القديمة.
 

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


 
1  alquran alkarim.    
a  alkutub almatbuea
2  aijtihadat lughawiat litamam hasaan ta/ealam alkutub ta/al'uwlaa sanatan 2007m
3 ــ 'asas albalaghat lilzamakhshari tahqiqu/ muhamad basil euyun alsuwd ta/dar alkutub aleilmiat bibayrut ta/al'uwlaa sanat 1419h 1998m
4 albayan waltabyin liljahiz ta/dar wamaktabat alhilal bibayrut sanat 1423h
5  taj alearus min jawahir alqamus lilzubaydi tahqiqu/ majmueat min almuhaqiqin ta/dar alhidayat dun tarikh
6  taj allughat wasihah alearabiat liljawharii tahqiqu/'ahmad eabd alghafur eataar ta/dar aleilm lilmalayin bibayrut ta/alraabieat sanatan 1407h 1987m
7  altahlil aldalaliu aijara'atih wamanahijih likarim zaki husam aldiyn ta/dar gharib liltabe walnashr bialqahirat sanat 2000m
8  takmilat almaeajim alearabiat lirinhart bitir an duzi naqlah 'iilaa alearabiat waealaq elyh/mhmmad salym alneaymy ta/wizarat althaqafat wal'iielama, aljumhuriat aleiraqiat ta/al'uwlaa min sanat 1979 2000m
9  altamhid fi takhrij alfurue ealaa al'usul lil'asnawii tahqiqu/ muhamad hasan hitu ta/muasasat alrisalat ta/althaaniat sanat 1401h 1981m
10  tahdhib allughat lil'azharii tahqiqu/muhamad eawad mureib ta/dar 'iihya' alturath alearabii bibayrut ta/al'uwlaa sanat 2001m
11  jamharat allughat liabn durayd tahqiqu/ ramzi munir baelabakiy ta/dar aleilm lilmalayin bibayrut ta/al'uwlaa sanat 1987m
12  dalalat alsiyaq bayn alturath waeilm allughat alhadith lieabd alfataah albarkawi ta/dar almanar bialqahirat ta/al'uwlaa sanat 1411h 1991m
13  aldilalat walnahw lisalah aldiyn salih hasanayn ta/maktabat aladab ta/al'uwlaa sanat 2005m
14  dalayil alaiejaz lieabd alqahir aljirjani tahqiq du/ muhamad altanajiy ta/dar alkutaab alearabiu bibayrut ta/al'uwlaa sanat 1995m
15 diwan al'adab lilfarabi tahqiq da/'ahmad mukhtar eumar ta/matabaeat alshaeb bialqahirat sanat 1424h 2003m
16  diwan al'aeshaa alkabir mimun bin qays ta/maktabat aladab bialjamamiz dun tarikh
17 diwan hafiz 'iibrahim dabt watashihu/'ahmad 'amin wakhrun ta/alihayyat almisriat aleamat lilkitab sanatan 1980m
18  diwan dhi al'asbae aleudwanii ta/aljumhur bialmawsil sanat 1393h 1973m
19  diwan alnaabighat aldhibyanii ta/dar almaerifat bibayrut ta/alithaaniat 1426h 2005m
20  sunan aibn majah ta/maktabat almaearif bialriyad ta/al'uwlaa
21  sunan 'abi dawud tahqiqu/ sheayb al'arnawuwt wmhammad kamil qarah bilili ta/alrisalat alealamiat ta/al'uwlaa sanat 1430h 2009m
22  alsaahibiu fi fiqh allughat alearabiat wamasayiliha wasunan alearab fi kalamiha liabn faris sa174 ta/sanat 1418h 1997m
23 sahih muslim tahqiqu/muhamad fuaad eabd albaqi ta/dar alkutub aleilmiat bibayrut waeisaa albabi alhalabii ta/al'uwlaa sanat 14112h 1991m
24  sinaeat almuejam alhadith li'ahmad mukhtar eumar ta/ealam alkutub sanat 2009m
25  alsinaeatayn li'abi hilal aleaskari tahqiqu/ eali muhamad albijawi wamuhamad 'abu alfadl 'iibrahim ta/almaktabat aleasriat bibayrut sanat 1419h
26  ealm aldilalat li'ahmad mukhtar eumar ta/ealam alkutub ta/alkhamisat sanatan 1998m
27  aleayn lilkhalil bin 'ahmad tahqiq du/ mahdi almakhzumi, du/ 'iibrahim alsaamaraayiy ta/muasasat al'aelami bibayrut ta/al'uwlaa sanat 1988m 1408h
28  fath albari bisharh sahih albukharii liabn hajar aleasqalanii ta/dar alhadith bialqahirat ta/al'uwlaa sanatan 1419h 1998m.
29  fiqh allughat wa'asrar alearabiat lilthaealibi tahqiqu/muhamad 'iibrahim salim ta/maktabat alquran bialqahirat sanat 1997m
30  fi nahw allughat watarakibiha manhaj watatbiq likhalil 'ahmad eimayrat ta/ealam almaerifat bijidat ta/al'uwlaa sanatan 1404h 1984m
31  alqamus almuhit lilfayruzuabadi tahqiqu/ maktab tahqiq alturath fi muasasat alrisalat ta/muasasat alrisalat bibayrut ta/althaaminat sanatan 1426h 2005m
32  alkitab lisibwih tahqiqu/eabd alsalam harun ta/matabaeat alkhanji bialqahirat ta/althaalithat sanatan 1408h 1988m
33  lisan alearab liabn manzur ta/dar sadir bibayrut ta/althaalithat sanatan 1414h
34  allughat alearabiat maenaha wamubnaha litamam hasaan ta/dar althaqafat bialdaar albayda' sanat 1994m
35  almuhkam walmuhit al'aezam liaibn sayidih tahqiqu/eabd alhamid hindawi ta/dar alkutub aleilmiat bibayrut ta/al'uwlaa sanat 1421h 2000m
36  almuhit fi allughat lilsaahib bin eabaad tahqiqu/muhamad hasan al yasin ta/ matbaeat almaearif bibaghdad sanat 1395h 1975m
37  almuejam alkabira. majmae allughat alearabiat bialqahirat al'iidarat aleamat lilmuejamat wa'iihya' alturath ta/ al'uwlaa sanat 1421h 2000m
38  muejam allughat alearabiat almueasirat li'ahmad mukhtar eumar ta/ealam alkutub ta/al'uwlaa sanat 1429h 2008m
39  muejam mustalahat kufid 19 (erabiun 'iinjliziun frinsi) 'iisdar almunazamat alearabiat liltarbiat walthaqafat waleulum : maktab tansiq altaerib , alribat . sibtambar 2020m
40  almuejam alwasit majmae allughat alearabiat bialqahirat ta/maktabat alshuruq aldawliat ta/alraabieat sanat 2004m
41  maqayis allughat liabn faris tahqiqu/ eabd alsalam muhamad harun ta/dar alfikr sanat 1399h 1979m
42  alnihayat fi gharayb alhadith wal'athar liaibn al'uthir tahqiqu/ tahir 'ahmad alzaawaa wamahmud muhamad altanahi ta/almaktabat aleilmiat bibayrut sanat 1399h 1979m
43 wahy alqalam limustafaa sadiq alraafieii ta/dar alkutub aleilmiat bibayrut ta/ala'uwlaa sanatan 1421h 2000m
b  alrasayil aleilmia
44  tadris zahirat altalazum allughawii lilnaatiqin bighayr alearabiat dirasatan wasfiatan tahliliatan risalat majistir lilbahithi/ muhamad hamdan marzuq alraqb 'iishraf 'ad/ sahaa fathi naejat kuliyat aldirasat aleulya bialjamieat al'urduniyat sanatan 2018m
45  almusahabat allughawiat wa'atharuha fi tahdid aldilalat fi alquran alkarim dirasat nazariat tatbiqiat risalat dukturat lilbahith hamadat muhamad eabd alfataah alhusayni bikuliyat aldirasat al'iislamiat walearabiat lilbanin bialqahirat 'iishraf 'ada/ eabd alhalim muhamad eabd alhalim wa'ad/mahmud eabd aleaziz eabd alfataah sanat 1428h 2007m
j  almajalaat waldawriaat
46 aistilah aljayihat bayn allughat walfiqh wamunazamat alsihat alealamiat lihasan mindil hasan bahath manshur fi majalat alkalm bikuliat altarbiat lilbanat bibaghdad almujalad 6 aleadad 1 'iisdar khasun sanatan 2021m
47 al'usul allughawiat waldilalat almuejamiat limustalahat aljayihat aleasria (kuruna) limahmud alsayid mansur mahrus bahath manshur fi majalat kuliyat allughat alearabiat bialmunufiat aleadad 36 disambir 2021m
48 aiqtiran almufradat alquraniat almutashabihat wa'atharuh fi tahdid aldilalat lifatimat 'ahmad alsayid shtywy bahath manshur fi majalat kuliyat allughat alearabiat bialqahirat aleadad 37 sanat 2019m
49 aineikasat jayihat kuruna ealaa lughat al'iindunysyyn alnaatiquyn bialearabiyt fi almufradat wal'asaliybi limuhamad dawud muhamad dawud bahath manshur fi majalat aldirasat allughawiat wal'adabiat jamieat alsuwdan lileulum waltiknulujia almujalad 21 yanayir 2021m
50  tahadiyat taelim allughat alearabiat ean bued fi zili jayihat kwruna min wijhat nazar muealimiha linawal salih muhamad almusnad bahath manshur fi majalat aleulum altarbawiat bijamieat almalik sueud kuliyat altarbiat almujaladi33, aleadad 3 )eadad khasun ( altaelim fi waqt altawari wal'azmati, alriyad 1442 ha 2021m
51  altarjimat almustalahiat fi zili jayihat kuruna bayn althara' almuejamii waltashatut almustalahii lisayfy hayaat bahth manshur fi majalat dafatir altarjamat maehad altarjamat bijamieat aljazayir almujalad 26 aleadad 1 mayu 2022m
52  altadam almuejimiu fi jidariat mahmud darwish muqarabat nasiyat lieabd alhamid zaezae bahth manshur fi majalat tabnat lildirasat aleilmiat al'akadimiat almujalad 5 aleadad 1 sanat 2022m
53  altadam waltaeaqub fi alfikr alnahwi linadiat ramadan alnajaar bahth manshur fi majalat eulum allughat almujalad 3 aleadad 4 sanat 2000m
54  tatawar mafhum altalazum allafzii bayn algharb walearab limujdi haj 'iibrahim wali'aminat 'ahmad eabd alwis 'iibrahim bahath manshur fi majalat aldirasat allughawiat wal'adabiat aleadad alkhasu althaani alsanat aleashirat 'uktubar 2018m
55  altalazum alsurfiu lirda hadi hasuwn bahath manshur fi majalat kuliyat altarbiat al'asasiat bialjamieat almustansiriat almujalad 20 aleadad 84 sanat 2014m
56  altalazum allafziu fi alquran alkarim watamarin altarjamat lisaeidat kahil bahath manshur fi majalat almutarjim bijamieat baji mukhtar bialjazayir aleadad 21 yanayir 2010m
57  altawarud almuejamiu lilfiel almadi fi alfushaa almueasirat lirabie eabd alsalam khalf bahth manshur fi majalat aleulum al'iinsaniat bikuliyat aladab jamieat albahrayn aleadad 31 sanat 2018m
58  althara' allughawiu aljadid limustalah jayiha (kufid 19) min khilal siaqatih aldalaliat lisalim mazhud bahath manshur fi majalat misdaqiat ta/almarkaz aljamieii jamieat eabd alhafiz bu alsuwf bialjazayir sanatan 2021m almujalad 3 aleadad 3
59  almutalazimat allafziat fi almaeajim al'uhadiat walthunayiyat allughat li'aminat 'adirdur bahath manshur fi majalat aldirasat almuejamiat bialjamieat almustansiriat aleadad alkhamis sanatan 2006m
60  almahzurat alnahwiat lihasan khamis almilakh bahath manshur bimajalat dirasat lileulum al'iinsaniat walaijtimaeiat almujalad 39 aleadad 2 sanat 2012m
61  almusahabat allughawiat eind alqudama' walmuhdithin da/malk yasin wamuhamad alkurdi bahath manshur fi majalat jamieat tishrin lilbuhuth waldirasat aleilmiat almujalad 40 aleadad 5 sanat 2018m
62  almusahabat allafziat wadawruha fi tamasuk alnasi muqarabatan nasiyatan fi maqalat d/ khalid almanif bahath manshur fi majalat aldirasat allughawiat markaz almalik faysal lilbuhuth waldirasat al'iislamiat almujalad 14 aleadad 3 yunih  'aghustus 2012m
63  mustalah alrasf fi aldars allughawii kadakhal 'iilaa tahdid almustalah limuhamad eabd allatif bahath manshur fi hawliaat adab eayn shams almujalad 44 abril  yunih 2016m
64  manzilat almutalazimat fi "almuejam alwasiti" lieali alwardanii bahath manshur fi majalat aldirasat almuejamiat altaabieat liljameiat almaghribiat lildirasat almuejamiat aleadad 5 sanat 2006m