الحق في حماية الأموال المحولة إلکترونيًا ووسائلها "دراسة فقهية"

المؤلف

المدرس بقسم الفقه بکلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بدسوق ، جامعة الأزهر ، مصر

المستخلص

الملخص :
إن التحويل الإلکتروني للأموال هو أحد صور المعاملات المعاصرة، والذي يلعب دوراً مهماً في واقعنا المعاصر في نقل الأموال وتحويلها من مکان لآخر، کما أنه يوفر الوقت والجهد، وهذا التحويل له تکيفه والذي ينتهي إلى کونه وکالة بأجر.
ولما کان هذا التحويل الإلکتروني يتعلق بالأموال والتي هي عصب الحياة التي لا تستقيم إلا بها؛ کان لأصحابها الحق في حمايتها وحفظها من امتداد أيدي المعتدين عليها عن طريق الغصب أو السرقة أو الاختلاس أو النهب، وهذا ما تم معالجته فقهياً من خلال بوضع العقاب المناسب والرادع، والذي يتمثل في بالتعزير أو تغريم المعتدى وضمانه لهذه الأموال، إلى غير ذلک من أنواع العقاب الذي أعدته الشريعة الإسلامية، وما يتناسب مع الجرم المرتکب.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


فــهــرس المــراجــع

أولاً: القرآن الکريم وهو أفضل المراجع.
ثانياً: التفاسير وعلوم القرآن:
1- أحکام القرآن لأحمد بن علي بن أبي بکر الرازي، الجصاص، ت (2370هـ)، ط: دار إحياء التراث العربي – بيروت، (1405هـ).
2- تيسير العلام شرح عمدة الأحکام لأبي عبد الرحمن بن صالح بن حمد بن محمد البسام، ت: (1423هـ)، ط: مکتبة الصحابة، الإمارات، العاشرة (1426هـ- 2006م)، تحقيق / محمد صبحي حسن حلان.
3- الجامع لأحکام القرآن لأبي عبد الله محمد بن أحمد بن أبي بکر بن فرج الأنصاري الخزرجي القرطبي، ت: (761هـ)، ط: دار عالم الکتب، السعودية (1423هـ- 2003م).        
4- السراج المنير في الإعانة على معرفة بعض معاني کلام الحکيم الخبير لشمس الدين محمد بن أحمد الشربيني الخطيب، مطبعة بولاق الأميرية، القاهرة (1285هـ).
5- غرائب القرآن ورغائب الفرقان لنظام الدين الحسن بن محمد القمي النيسابوري، ت: (850هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1416هـ)، تحقيق/ زکريا عميرات.   
6- فتح القدير لمحمد الشوکاني، ت: (1250هـ)، (1/ 452)، ط: دار ابن کثير، بيروت، الأولى (1414هـ).
ثالثاً: الحديث وشروحه:
1- إرواء الغليل في تخريج أحاديث منار السبيل لمحمد ناصر الدين الألباني، ط: المکتب الإسلامي، بيروت، الثانية (1405هـ)، (1985م، تحقيق / زهير الشاويش.
2- البدر المنير في تخريج الأحاديث والآثار الواقعة في الشرح الکبير لابن الملقن سراج الدين أبي حفص بن علي الشافعي المصري، ت(804هـ)، تحقيق مصطفى أبو الغيط، عبد الله سليمان، ط: دار الهجرة، السعودية، الأولى (1425هـ -2004م).
3- تنبيه القارئ لتقوية ما ضعفه الإمام الألباني –رحمه الله تعالى– لعبد الله بن محمد بن أحمد الدويش (1409هـ)، ط: دار العليان للنشر والتوزيع، الأولى (1411ه– 1990م).
4-  الجرح والتعديل لبي محمد عبد الرحمن بن إدريس بن المنذر الرازي أبو حاتم، ت: (327هـ، ط: دار إحياء التراث العربي، بيروت، الأولى (1271هـ-1952م).   
5- حاشية السندي على سنن ابن ماجة، لمحمد عبد الهادي أبي الحسن نور الدين السندي، ت (1138هـ)، دار الجيل، بيروت.
6- سنن أبي داود لأبي داود سليمان بن الأشعث الأزدي، ت (175هـ)، ط: المکتبة العصرية، بيروت، بدون سنة طبع.
7- السنن الکبرى لأحمد بن الحسين بن علي بن موسى الخراساني أبو بکر البيهقي، ت (458هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الثالثة، (1424هـ -2003م)، تحقيق / محمد عبد القادر عطا.
8- السنن الکبرى للإمام أحمد بن الحسين أبي بکر البيهقي، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الثالثة (1424هـ -2003م)، تحقيق / محمد عبد القادر عطا.          
9- شرح الإمام النووي على صحيح الإمام مسلم للإمام أبي زکريا محي الدين بن شرف النووي، ط: دار إحياء التراث العربي، بيروت، الثانية، (1392هـ).
10- شرح صحيح الإمام البخاري لأبي الحسن على بن خلف المعروف بابن بطال، ت: (449)، ط: مکتبة الرشد، السعودية، الثانية، (1423هـ-2003م)، تحقيق / أبو تميم ياسر إبراهيم.         
11- شرح صحيح الإمام البخاري لأبي الحسن علي بن خلف بن عبد الملک المعروف بابن بطال، ت: (449هـ)، ط: مکتبة الرشد، السعودية، (1423هـ -2003م)، تحقيق / أبو تميم ياسر بن إبراهيم.
12- شرح مشکل الآثار لأحمد بن سلامة الطحاوي الأذدي، ت (321هـ) ط: مؤسسة الرسالة – بيروت، الأولى 1451هـ -1994م، تحقيق / شعيب الأرناؤوط.
13- صحيح ابن حبان، لمحمد بن حيان بن أحمد التميمي أبو حاتم الداري، ت(354هـ)، ط: مؤسسة الرسالة، بيروت، الأولى (1408هـ -1988م)، تحقيق / شعيب الأرناؤوط.
14- صحيح الإمام مسلم للإمام مسلم بن الحجاج القشيري النيسابوري، ت(261هـ)، ط: دار الجيل، دار الآفاق، بيروت.
15- صحيح الإمام مسلم، کتاب البيع، ط: دار ‘حياء التراث العربي، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.          
16- عمدة القارئ شرح صحيح الإمام البخاري للإمام أبي محمد محمود بن أحمد العيني، ت: (855هـ)، دار إحياء التراث العربي، بيروت.
17- عون المعبود شرح سنن أبي داود لمحمد أشرف بن أمير بن علي بن حيدر شمس الحق العظيم أبادي، ت: (1329هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الثانية (1415هـ).
18- غاية المرام في علم الکلام لأبي الحسن علي بن أبي علي بن محمد ابن سالم الثعلبي الآمدي ت(631هـ)، ط: المجلس الأعلى للشئون الإسلامية، القاهرة، تحقيق / حسن محمود عبد اللطيف، بدون سنة طبع.
19- فتح الباري شرح صحيح الإمام البخاري لبي زکريا محي الدين ابن شرف النووي، ت: (852هـ)، (4/380)، ط: دار المعرفة، بيروت (1379هـ)، تحقيق / محب الدين الخطيب.
20- فيض الباري على صحيح البخاري، لمحمد أنور شاة اللمشيري، ت: (1353هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى، (1426هـ-2005م).
21- مرقاة المفاتح شرح مشکاة المصابيح لأبي الحسن عبد الله بن محمد بن عبد السلام المبارکفوري، ت: (1414هـ)، إدارة البحوث العلمية والدعوة والإفتاء، الثالثة (1404 – 1984م).
22- مرقاة المفاتيح شرح مشکاة المصابيح لعلي بن سلطان محمد أبي الحسن الهروي، ت (1014هـ)، ط: دار الفکر، بيروت، الأولى (1422هـ -2002م).
23- مسند أبي يعلى أحمد بن علي بن عيسى التميمي ت (307هـ)، ط: دار المأمون – دمشق – الأولى 14040هـ-1984م، تحقيق / حسين حليم أسد.
24- المسند الصحيح المختصر بنقل العدل عن العدل الرسول rلمسلم بن الحجاج النيسابوري، ت (261هـ)، ط: دار إحياء التراث العربي، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر، تحقيق / محمد فؤاد عبد الباقي.   
25- معالم السنن وهو شرح سنن أبي داود، لأبي سليمان حمد بن محمد بن الخطاب البستي المعروف بالخطابي، ت(388هـ)، المطبعة العلمية، حلب، الأولى (1351هـ-1932م).
26- المنتقى شرح موطأ الإمام مالک – رحمه الله تعالى-للقاضي أبي الوليد سليمان بن خلف بن سعد الباجي الأندلسي، ت(494)، ط: دار الکتاب الإسلامي، القاهرة، ط: الثانية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
27- المنتقى لابن الجاردون أبي محمد عبد الله النيسابوري، ت: (307هـ)، ط: مؤسسة الکتاب الثقافية، بيروت، الأولى، (1408هـ-1988م).
28- نيل الأوطار لمحمد بن علي الشوکاني، ط: دار الحديث، القاهرة، الأولى (1413هـ-1993م)، تحقيق/ عصام الدين الصبابطي.         
رابعاً: اللغة والمعاجم والتعريفات:
1- أنيس الفقهاء في تعريفات الألفاظ المتداولة بين الفقهاء لقاسم بن عبد الله بن أمير القونوي الحنفي، ت: (978ه)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت (1424هـ-2004م)، تحقيق / يحي حسن مراد.
2- تاج العروس من جواهر القاموس لمحمد بن محمد بن عبد الرازق الحسيني الملقب بمرتضى الواسطى الزبيدي، ت: (1205هـ)، نشر: دار الهداية، القاهرة، بدون سنة طبع.
3- التعريفات للشريف محمد علي الجرجاني، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، (1403هـ).
4- التوقيف على مهمات التعاريف لمحمد عبد الرؤوف المناوي، ط: دار الفکر، بيروت (1410هـ)، تحقيق/ محمد الداية.
5- سير أعلام النبلاء لشمس الدين عثمان بن أحمد الذهبي، ت: (748هـ)، ط: دار الحديث – القاهرة (1427هـ - 2006م) .   
6- الصحاح تاج اللغة وصحاح العربية للجوهري،  ط: دار العلم للملايين، بيروت، الرابعة (1407هـ - 1987م)، تحقيق / أحمد عطار.
7- الصحاح لإسماعيل بن حماد الجوهري، ط: دار الکتاب، القاهرة، الثالثة (1982م)، تحقيق / أحمد عبد الغفور عطاء.
8- القاموس المحيط لمجد الدين الفيرز آبادي، ط: مؤسسة الرسالة، بيروت (1379هـ-1987م).
9- کتاب العين لأبي عبد الرحمن الخليل بن أحمد الفراهيدي، ت(170ه)، ط: دار ومکتبة الهلال، بدون سنة طبع، تحقيق د/ مهدي المخزومي، د/ إبراهيم السامرائي.
10- لسان العرب لأبي الفضل جمال الدين محمد بن مکرم بن منظور، ت(711هـ)، مادة (نهج)، ط: دار صادر، بيروت، الأولى.
11- مختار الصحاح لزين الدين أبي عبد الله محمد بن أبي بکر بن عبد القادر الرازي، ت(666ه)، ط: المکتبة العصرية، بيروت، الخامسة (1420هـ-1999م)، تحقيق/ يوسف الشيخ محمد.
12- المصباح المنير في غريب الشرح الکبير لأحمد بن محمد بن علي الفيومي الحموي المقري، ت(770هـ)، ط: المکتبة العلمية، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
13- معجم اللغة العربية المعاصرة، د/ أحمد مختار عبد الحميد عمر، ت: (1424ه)، ط: عالم الکتب، بيروت، الأولى (1429هـ- 2008).
14- المعجم الوسيط لإبراهيم مصطفى، أحمد الزيات وآخرين، نشر: دار الدعوة الإسلامية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
15- معجم مقاييس اللغة لأحمد بن فارس بن زکريا القزويني الرازي، ت(395هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1399هـ -1979م)، تحقيق / عبد السلام هارون.
خامساً الفقه:
أ‌- أصول الفقه:
1- الأشباه والنظائر لزين الدين بن إبراهيم بن نجيم الحنفي، ت(970هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1419هـ -1999). 
2- التقرير والتحبير لأبي عبد الله شمس الدين محمد بن محمد المعروف بابن أمير الحاج الحنفي ت: (879هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الثانية (1403هـ-1983م).
3- التمهيد في تخريج الفروع على الأصول لعبد الرحيم بن الحسن بن علي الإسنوي ت(772هـ)، ط: مؤسسة الرسالة، بيروت، الأولى (1400هـ)، تحقيق / محمد حسن هيتو.     
4- تيسير علم أصول الفقه لعبد الله بن يوسف الجديع، ط: مؤسسة الريان للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت، الأولى (1418هـ-1997م).
5- الجامع لمسائل أصول الفقه وتطبيقاتها على المذهب الأرجح: د/ عبد الکريم بن علي النملة، ط: مکتبة الرشد، الرياض، السعودية، الأولى (1420هـ- 2000م).   
6- علم المقاصد الشرعية: نور الدين مختار الخادمي، ط: مکتبة العبيکان، القاهرة، الأولى (1421هـ- 2001م).
7- الفروق للإمام شهاب الدين (2842)، ط: عالم الکتب، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.    
8- کشف الأسرار شرح أصول فخر الإسلام الإمام البرذوي لعبد العزيز عمر بن محمد علاء الدين البخاري، ت(1730هـ)، ط: دار الکتاب الإسلامي، بيروت، بدون سنة طبع.
9- الموافقات للإمام الشاطبي، ط: عالم الکتب-بيروت.
ب‌- الفقه الحنفي:
1- اختلاف أبي حنيفة وابن أبي ليلى لأبي يوسف يعقوب بن إبراهيم، ت: (182هـ)، ط: دار الفلاح، بودن سنة طبع.
2- البحر الرائق شرح کنز الدقائق لزين الدين بن إبراهيم بن محمد بن نجم الحنفي المصري، ت(970هـ) ط: دار الغرب الإسلامي، بيروت، الثانية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.     
3- بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، لعلاء الدين بن مسعود الکاساني الحنفي، ط: دار الکتاب العربي، بيروت، الثانية (1982م.
4- تبيين الحقائق شرح کنز الدقائق وحاشية الشلبي لفخر الدين عثمان بن علي بن محجن البارعي الزيلعي، ت: (743هـ)، ط: المطبعة الکبرى الأميرية، بولاق، القاهرة، الأولى (1313هـــ).
5- تحفة الفقهاء لعلاء الدين السمرقندي، ت: (539هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت: (1405هـ-1984م).
6- الدر المختار شرح تنوير الأبصار لعلاء الدين الحصکفي، ط: دار الفکر، بيروت، الأولى (1421هـ - 2000م).
7- شرح فتح القدير للإمام کمال الدين محمد بن عبد الواحد السيواسي المعروف بابن الهمام، ت: (861هـ)، (6/ 260، 261)، ط: دار إحياء التراث العربي، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
8- المبسوط: لأبي بکر محمد بن أبي سهل السرخسي، ت: 483هــ، نشر: دار المعرفة –بيروت، 1414هـ-1993م.
ج- الفقه المالکي:
1- الاستذکار للإمام يوسف بن عبد الله بن عبد البر القرطبي، ت(463هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1421هـ - 2000م)، تحقيق / سالم محمد عطا، المنتقى للإمام أبي الوليد سليمان بن خلف الباجي، ت(474هـ)، (4/ 371، 372)، ط: دار الکتاب الإسلامي، القاهرة، الثانية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.         
2- أسهل المدارک لأبي بکر بن حسن الکشناوي، ط: مؤسسة عيسى البابي الحلبي، ط: الثانية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر .
3- بداية المجتهد ونهاية المقتصد لأبي الوليد محمد بن أحمد القرطبي القيرواني، ت(595هـ)، (3/212)، ط: دار الحديث، القاهرة (1425هـ -2004م)، تحقيق / فريد عبد العزيز الجندي.
4- بداية المجتهد ونهاية المقتصد لأبي الوليد محمد بن أحمد بن رشد القرطبي، ت(595هـ)، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر .
5- بلغة السالک لأقرب المسالک لأبي العباس أحمد بن محمد الصاوي، ت: (1241هـ)، ط: دار المعارف، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
6- التاج والإکليل على شرح مختصر سيدي خليل للإمام محمد بن محمد المالکي، ط: دار الکتب اللعلمية-بيروت، ط: الأولى، 1422هــ-2000م.
7- التاج والإکليل لمختصر خليل لمحمد بن يوسف بن أبي القاسم العبدري المعروف بالمواق المالکي، ت(897هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1416ه- 1994م).
8- تبصرة الحکام في أصول الأقضية ومناهج الأحکام لبرهان الدين إبراهيم بن فرحون المالکي، ط: دار الکتب العلمية، بيروت.
9- حاشية الإمام الرهوني على شرح مختصر سيدي خليل، ط: المطبعة الأميرية، ط: الأولى، مصر (1306ه).
10- حاشية الدسوقي على الشرح الکبير لأحمد بن محمد بن عرفه الدسوقي (1230ه)، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
11- حاشية الدسوقي لمحمد أحمد عرفه الدسوقي على الشرح الکبير للدردير، المهذب لأبي إسحاق محمد الشيرازي (2/3337).
12- حاشية العدوي على شرح کفاية الطالب الرباني: لأبي الحسن علي بن أحمد بن مکرم العدوي، ت:1189هـ، تحقيق: يوسف الشيخ محمد، نشر: دار الفکر– بيروت، 1414هـ-1994م.
13- حاشية العدوي لعلي بن أحمد بن مکرم اللک الصعيدي العدوي، ت(1189هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1412هـ)، تحقيق / يوسف محمد البقاعي.
14- الذخيرة للإمام أبي العباس شهاب الدين احمد بن إدريس بن عبد الرحمن القرافي، ت: (684هـ)، ط: دار الغرب الإسلامي، بيروت، الأولى (1994م)، تحقيق / محمد حجي.
15- الشرح الکبير لسيدي أحمد بن محمد الدردير مع حاشية الدسوقي، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
16- الشرح الکبير لسيدي أحمد بن محمد الدردير، ت: (3/325)، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر. 
17- شرح مختصر سيدي خليل لمحمد بن عبد الله الخرشي المالکي، ت: (1101هـ)، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
18- الفواکه الدواني على رسالة أبي زيد القيرواني لأحمد بن غانم بن سالم بن مهنا النفراوي، ت: (1126هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1415هـ-1995م).
19- الفواکه الدواني على رسالة أبي زيد القيرواني، لأحمد بن غانم النفراوي المالکي، ت: (1126هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1415هـ - 1995م).
1- مواهب الجليل في شرح مختصر سيدي خليل لأبي عبد الله محمد بن محمد الطرابلسي المغربي، ت: (954هـ) (4/548)، ط: دار الفکر، بيروت، الثالثة (1412هـ-1992م).
20- النوادر والزيادات على ما في المدونة من غيرها من الأمهات لأبي محمد عبد الله النفري القيرواني، ت (386هـ)، ط: دار الغرب الإسلامي، بيروت، الأولى (1999م)، تحقيق: د/ عبد الله المرابط وآخرون.
21- النوادر والزيادات على معاني المدونة من غيرها من الأمهات لأبي محمد عبدالرحمن القيرواني المالکي (386هـ)، ط: دار الغرب الإسلامي، بيروت، الأولى (1999م)، تحقيق: أ/ محمد عبد العزيز الدباغ.
د‌-        الفقه الشافعي:
1- اسنى المطالب شرح روض الطالب لأبي يحي زکريا الأنصاري الشافعي، ط: دار الکتاب الإسلامي.
2- الاشراف على مذاهب أهل العلم لأبي بکر محمد بن المنذر، ط: دار إحياء التراث العربي الإسلامي، قطر، الأولى، (1406هـ).
3- إعانة الطالبين في حل ألفاظ فتح المعين لأبي بکر عثمان بن محمد الدمياطي الشافعي، ت (1310هـ)، ط: دار الفکر، بيروت، الأولى (1418هـ -1997م).
4- الإقناع في حل ألفاظ أبي شجاع لشمس الدين محمد بن محمد الخطيب الشربيني، ت: (977هـ)، ط: دار الفکر، بيروت.
5- الأم للإمام محمد بن إدريس الشافعي، ط: دار المعرفة، بيروت (1410هـ - 1990م).
6- الأم: لمحمد بن إدريس بن العباس الشافعي، ت: 204هـ، نشر: دار المعرفة– بيروت، 1410هـ-1990م.
7- البيان في مذهب الإمام الشافعي للإمام أبي الخير سالم العمراني اليمني الشافعي، (558هـ)، ط (12/535)، ط: دار المنهاج – السعودية – الأولى 1421هـ= 2000م.
8- البيان للإمام أبي الخير سالم العمراني الشافعي اليمني، ت: (558هـ)، ط: دار المنهاج، السعودية، الأولى (1421ه-2000م).
9- الحاوي الکبير للإمام أبي الحسن علي بن حبيب الماوردي، ت(450هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1419هـ-1999م) تحقيق / علي محمد معوض، عادل احمد عبد الموجود.
10- روضة الطالبين للإمام النووي أبي زکريا محي الدين بن شرف النووي، ت: (676)، ط: المکتب الإسلامي، بيروت، الثالثة (1412هـ -1991م)، تحقيق: زهير الشاويش.
11- طريقة الخلاف بين الشافعية والحنفية للقاضي علي بن أبي الحسين بن محمد المرزوي الشافعي، ت: (462هـ)، مخطوط بدار الکتب المصرية تحت رقم (1523).
12- فتح العزيز للإمام عبد الکريم محمد الرافعي، ط: دار الفکر، بيروت، بدون سنة طبع، شرح منتهى الإرادات لمنصور بن يونس البهوتي، (1051هـ).
13- فتح الوهاب بشرح منهج الطلاب لأبي زکريا محمد بن أحمد الأنصاري، ت: (926هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1414هـ - 1994م).
14- الکافي في فقه الإمام أحمد، لأبي محمد موفق الدين بن قدامة المقدسي (620هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأول (1414هـ -1994م).
15- کفاية الأخيار في حل غاية الاختصار لأبي بکر محمد عبد المؤمن تقي الدين الحصني الشافعي، ت (829هـ)، ط: دار الخير، دمشق، الأولى (1994م).
9- المجموع شرح المهذب لأبي زکريا محي الدين بن شرف النووي، ت(676هـ)، ط: مکتبة الإرشاد، جدة، السعودية.
16- المجموع شرح المهذب لأبي زکريا محي الدين بن شرف النووي، ط: دار الفکر– بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
17- مختصر الإمام المزني لإسماعيل بن يحي أبي إبراهيم المزني، ت(264هـ)، ط: دار المعرفة، بيروت (1410هـ-1990م).
18- مختصر الإمام المزني لإسماعيل بن يحي بن إبراهيم المزني، ت(264)، ط: دار المعرفة، بيروت (1410هـ-1990م).
10- مغني المحتاج إلى معرفة معاني ألفاظ المنهاج لشمس الدين محمد بن محمد الشربيني الخطيب، ت(977)، ط: المکتبة الفيصلية- مکة المکرمة، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
19- المهذب في فقه الإمام الشافعي لأبي إسحاق إبراهيم بن علي بن يوسف الشيرازي، ت: (476هـ)، (2/ 69)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
20- نهاية المحتاج إلى شرح المنهاج لشمس الدين محمد بن أبي العباس شهاب الدين الرملي، ت(1004هـ)، ط: دار الفکر، بيروت (1404هـ - 1984م).        
21- الوسيط لأبي حامد محمد الغزالي الطوسي، ت(505هـ)، دار السلام، القاهرة (1417هـ)، الأولى.
هـ- الفقه الحنبلي:
1- الإنصاف في معرفة الراجح من الخلاف لعلاء الدين أبي الحسن المرداوي السعدي الحنبلي، ت: (885هـ)، (4/ 398)، ط: دار إحياء التراث العربي، بيروت، بدون سنة طبع.
2- دليل الطالب لنيل المطالب لمرعي بن يوسف بن أبي بکر المقدسي الحنبلي، (1033هـ)، ط: دار طيبة للنشر والتوزيع، الأولى (1425هـ -2004م). 
3- الروض المربع شرح زاد المستقنع لمنصور بن يونس بن إدريس البهوتي، ت: (1051هـ)، ط: دار المؤيد، مؤسسة الرسالة، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.  
4- زاد المستقنع في اختصار المقنع لموسى بن أحمد بن موسى الحجاوي، ت: (968)، ط: دار الوطن للنشر والتوزيع، الرياض، تحقيق / عبد الرحمن بن عساکر.
5- الشرح الکبير على متن المقنع لعبد الرحمن أحمد بن قدامة، ت: (682هــ)، ط: دار الکتاب العربي للنشر والتوزيع، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.     
6- شرح منتهى الإرادات– المعروف بدقائق أولى النهي لشرح غاية المنتهى لمنصور بن يونس بن صلاح الدين بن إدريس البهوتي، ت(1051هـ)، ط: عالم الکتب، بيروت، الأولى (1414هـ -1993م).
7- العدة شرح العمدة: لأبي محمد موفق الدين عبد الله بن أحمد الدمشقي، ت: (620) ط: المکتبة العصرية (1325هـ - 2005م)، تحقيق / أحمد محمد عزوز.   
8- العدة شرح العمدة، لأبي محمد موفق الدين عبد الله بن أحمد الدمشقي، ت: (620) ط: المکتبة العصرية (1325هـ -2005م)، تحقيق / أحمد محمد عزوز. 
9- الکافي في فقه الإمام أحمد لأبي محمد عبد الله موفق الدين المقدسي، ت: (620هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1414هـ -19994م).
10- الکافي في فقه الإمام أحمد لأبي محمد موفق الدين بن قدامة المقدسي، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1414-1994م).
11- الکافي في فقه الإمام أحمد، ط: المکتب الإسلامي، بيروت، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
12- الکافي في فقه الإمام أحمد، لأبي محمد موفق الدين بن قدامة المقدسي (620هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأول (1414هـ -1994م).
13- الکافي في فقه الإمام أحمد، لأبي محمد موفق الدين بن قدامة، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، الأولى (1414هـ - 1994م).
14- کشاف القناع عن متن الإقناع لمنصور بن يونس البهوتي الحنبلي، ت(1051هـ)، (3/501)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت.
15- مطالب أولى النهى في شرح غاية المنتهى، لمصطفى السيوطي الرحيباني، ت: (1245هـ)، ط: المکتب الإسلامي، بيروت (1415هـ - 1994م). 
16- المغنى لأبي محمد عبد الله بن أحمد بن قدامة المقدسي، ط: دار الفکر، بيروت، الأولى (1405هـ).
17- المغني في فقه الإمام أحمد بن حنبل الشيباني: لعبد الله بن أحمد بن قدامة المقدسي أبي محمد، نشر: دار الفکر – بيروت، ط: الأولى، 1405هـــ.
18- المغني لأبي محمد عبد الله بن قدامة المقدسي، ط: دار الفکر، بيروت، الأولى (1405هـ).     
19- نيل المآرب شرح دليل الطالب لعبد القادر بن عمر بن أبي تغلب الشيباني، ت: (1135هـ)، ط: مکتبة الغلاح، الکويت، الأولى (1403هـ- 1983م).
و- الظاهرية:
1- المحلى بالآثار: لعلي بن أحمد بن سعيد بن حزم الأندلسي القرطبي الظاهري، ت: 456هـ، 7/572، نشر: دار الفکر-بيروت.
سادساً: الکتب العامة والحديثة والتراجم والمجلات:
1- الإجماع: لأبي بکر محمد بن إبراهيم بن المنذر النيسابوري، خالد بن محمد بن عثمان، نشر: دار الآثار للنشر والتوزيع، القاهرة، ط: الأولى، 1425هـ-2004م.
2- أحکام الشيک د/ عبد الله بن سليمان المنيع، مجلة مجمع الفقه الإسلامي – جدة – العدد السادس.
3- الأحکام الفقهية للتعاملات الالکترونية (الحاسب الآلي وشبکة المعلومات (الانترنت) د/ عبد الرحمن عبد الله السند، ط: دار الوراق، بيروت، الأولى (1324هـ - 2004م).     
4- أحکام صرف النقود والعملات في الفقه الإسلامي وتطبيقاته المعاصرة، د/ عباس أحمد محمد الباز، ط: دار النفائس للنشر والتوزيع، الأردن، الأولى (1419هـ - 1999م).
5- اختلاف الأئمة والعلماء لمحمد هبيره الشيباني، (560هـ)، ط: دار الکتب العلمية، بيروت، لبنان، الأولى (1423هـ - 2002م)، تحقيق/ السيد يوسف أحمد. 
6- استبدال النقود والعملات، د/ علي السالوسي، ط: مکتبة الفلاح – الکويت – الأولى (1405هـ- 1985م).
7- أنظمة الدفع الإلکتروني المعاصر غير الائتماني في الفقه الإسلامي – دراسة مقارنة، د/ صلاح عامر، الوعي الإسلامي – الإصدار 1439هـ - 2018م.
8- أنظمة الدفع الإلکتروني المعاصر غير الائتماني في الفقه الإسلامي– دراسة مقارنة – د/ صلاح الدين أحمد عامر، منشور بمجلة الوعي الإسلامي، الإصدار (164) عام (1439هـ - 2018م).
9- أنظمة الدفع الإلکتروني المعاصر غير الائتماني، د/ صلاح الدين محمد عامر، الوعي الإسلامي، إصدار (164).
10- البحث العلمي أسسه ومناهجه وأساليبه، وإجراءاته، ط: بيت الأفکار الدولية، عمان، توزيع: المؤتمن، السعودية، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر. 
11- التاريخ الکبير لمحمد بن إسماعيل البخاري، ت: (256هـ)، ط: دائرة المعارف، حيد آباد، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
12- تعدد القواعد وتعدد الجرائم، مطبعة دار الجامعة – الإسکندرية، نقلاً عنهم في ذلک: حماية المال العام في الفقه الإسلامي، د/ نزير محمد أوهاب.
13- د/ سامي حمود وغيرهم، المعاملات المالية المعاصرة د/ وهبه الزحيلي، ط: دار الفکر المعاصر، بيروت، الأولى (1423هـ -2002م).
14- د/ محمود الکيلاني – المؤسسة التجارية والمصرفية – عمليات البنوک – دراسة مقارنة، ط: دار الثقافة للنشر والتوزيع – عمان، الأولى (2009م).
15- دراسات في أصول المداينات في الفقه الإسلامي– حقيقة الدين وأسباب ثبوته– بيع الکالئ بالکالئ - توثيق الدين– التصرف في الدين، تغيير النقود وأثره على الديون، د/ نزيه حماد، ط: دار الفاروق، السعودية، الأولى (1411هـ - 19990م).
16- دراسة في إعداد البحث القانوني، د/ ميادة عبد القادر إسماعيل، نشر: دار الجامعة الجديدة، الإسکندرية (2016م).
17- الربا والمعاملات المصرفية- في نظر الشريعة الإسلامية – د/ عمر عبد العزيز المترک، ط: دار العاصمة للنشر والتوزيع، الثانية (1414هـ .
18- الربا والمعاملات المصرفية في نظر الشريعة الإسلامية د/ عمر عبد العزيز المترک، ط: دار العاصمة، الثانية (1414هــ).
19- الربا والمعاملات المصرفية في نظر الشريعة الإسلامية، د/ المترک، المصارف – معاملاتها، وودائعها، وفوائدها: د/ مصطفى أحمد الزرقا، بحث منشور بمجلة مجمع الفقه الإسلامي.
20- شرح ميارة على تحفة الحکام لمحمد بن أحمد ميارة الفاسي، مطبعة الاستقامة، القاهرة، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر، التقابض في الفقه الإسلامي للجنکو.
21- الضمان في الفقه الإسلامي، للشيخ على الخفيف، ط: دار الفکر، القاهرة (2000م).        
22- طريقة الخلاف بين الشافعية والحنفية للقاضي علي بن أبي الحسين بن محمد المرزوي الشافعي، ت(462هـ)، مخطوط بدار الکتب المصرية تحت رقم (1523).
23- العمولات المصرفية – حقيقتها وأحکامها الفقهية – د/ عبد الکريم محمد أحمد إسماعيل، ط: کنوز اشبيليا للنشر والتوزيع، السعودية، الثانية (1432هـ - 2011م).
24- العمولات المصرفية – حقيقتها وأحکامها الفقهية: د/ عبد الکريم محمد أحمد إسماعيل.
25- العمولات المصرفية – حقيقتها وأحکامها الفقهية، د/ عبد الکريم محمد أحمد إسماعيل، ط: کنوز إشبيليا، الثانية (1432هـ - 2011م).
26- الفقه الإسلامي المقارن مع المذاهب. د/ محمد فتحي الدريني، منشورات جامعة دمشق (1412هـ -1992م)، ط: الثالثة.
27- الفقه الاسلامي في ثوبه الجديد – المدخل إلى نظرية الالتزام العامة في الفقه الاسلامي، د / مصطفى أحمد الزرقا، ط: دار القلم – دمشق، الدار الشامية – بيروت، الأولى (1420هــ-1999م).
28- فقه المعاملات، دراسة مقارنة، د/ محمد علي عثمان الفقي، ط: دار المريخ، السعودية للنشر والتوزيع، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر .  
29- قبض الشيک هل يقوم مقام قبض النقد، د/ عبدالله بن محمد بن صالح الربعي، ط: مکتبة الرشد، السعودية، الأولى (1426هـ- 2005م).
30- کتاب المعاملات في الشريعة الإسلامية والقوانين الوضعية لأحمد أبي الفتح، مطبعة البوسفور، القاهرة، الأولى (1332هـ-1913م).
31- م/ قتيبة کريم سلمان، حقوق الطفل بين الشريعة والقانون الدولي والدستور العراقي، الجامعة العراقية، منشور في: مجلة الجامعة العراقية.
32- مجلة البحوث الإسلامية الصادرة عن إدارة البحوث العلمية والإفتاء والدعوة، بدون سنة طبع أو تاريخ نشر.
33- مجلة البحوث الإسلامية الصادرة عن إدارة البحوث العلمية والإفتاء والدعوة.
34- المدخل إلى فقه المعاملات المالية (المال – الملکية – العقد) د/ محمد عثمان شبير، ط: دار النفائس، الأردن، الثانية (1430هـ - 2010م).
35- مصادر المعلومات من عصر المخطوطات إلى عصر الانترنت، د/ عامر إبراهيم قنديلجي، د/ ربحي مصطفى عليان، ط: دار الفکر العربي للنشر والتوزيع، عمان، الأولى (1420هـ-2000م).
36- المعاملات المالية – أصالة ومعاصرة، د/ عبد الله عبد المحسن الترکي، د/ صالح الشيخ ولآخرون، ط: 1434هـ، الثانية بإشراف مکتبة الملک فهد الوطنية.
37- المعاملات المالية أصالة ومعاصرة: د/ دبيان بن محمد الدبيان، ط: مکتبة الملک فهد الوطنية – الثانية – السعودية (1434هـ).
38- المعاملات المالية المعاصرة في الفقه الإسلامي، د/ محمد عثمان شبير، ط: دار النفائس للنشر والتوزيع، الأردن، السادسة (1427هـ-2007م).
39- المعاملات المالية المعاصرة في الفقه الإسلامي، د/ محمد عثمان شبير، ط: دار النفائس، الأردن، السادسة (1427هـ - 2007م).
40- المعاملات المالية المعاصرة: د/ محمد شبير، ط/ دار النفائس، الأردن، السادسة (1427هـ- 2007م). 
41- معجم المصطلحات المالية والاقتصادية في لغة الفقهاء، د/ نزيه حماد، ط: دار القلم، دمشق، بيروت، الأولى (1429هـ -2008م).
42- مقدمة في منهج البحث العلمي، رحيم يونس العزاوي، ط: دار دجلة، عمان، الأولى (2008م).
43- منار السبيل لإبراهيم بن محمد بن سالم بن ضويان، ت: (1353هـ)، ط: المکتب الإسلامي، دمشق، سوريا، السابعة، (1409هـ -1989م)، تحقيق / زهير الشاويش.
44- مناهج البحث العلمي وطرق إعداد البحوث، د/ عماد حواش، د/ محمد محمد الذنيبات، ط: ديوان المطبوعات الجامعية، الجزائر، ط: الرابعة (2007م).
45- مناهج البحث العلمي وطرق إعداد البحوث، د/ عماد عواش، د/ محمد الذنيبات، کيفية إعداد البحث العلمي.
46- مناهج البحث العلمي: د/ محمد سرحان على المحمودي، ط: دار الکتب، صنعاء، اليمن، الثالثة (1441هـ-2019م).
47- مناهج البحث العلمي، د/ عبد الرحمن بدوي، ط: وکالة المطبوعات، الکويت، الثالثة (1977م).
48- المنهج المقارن مع دراسات تطبيقية، د/ عاطف علبي، بتصرف، ط: مجد المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، بيروت، الأولى (1426هـ-2006م).
49- المنهج المقارن مع دراسة تطبيقية، د/ عاطف علي، ط: مجد المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، الأولى (1426هـ-2006م).
50- موسوعة الفقه الإسلامي لمحمد بن إبراهيم بن عبد الله التويجري (3/498)، ط: بيت الأفکار الدولية، الأولى (1430هـ-2009م). 
51- الموسوعة الفقهية الکويتية (25/ 23)، ط: مطابع: دار الصفوة، القاهرة.
52- نظرية الحق بين الفقه الإسلامي والقانون الوضعي: د/ أحمد محمد الخولي، ط: دار السلام، القاهرة، الأولى (1427هـ- 2003م) نقلاً عن حاشية قمر الأقمار شرح المنار المسمى بنور الأنوار للإمام اللکنوي.
53- نظرية الحق بين الفقه الإسلامي والقانون الوضعي، د/ أحمد محمود الخولي، ط: دار السلام، القاهرة، الأولى (1423هـ -2003م).    
54- نظرية الضمان– أو أحکام المسئولية المدنية والجنائية في الفقه الإسلامي– دراسة مقارنة، د/ وهبه الزحيلي، ط: دار الفکر، بيروت (1433هـ -2012م).
16-  الهداية والإرشاد في معرفة أهل الثقة والسداد لأحمد بن محمد بن الحسين أبي نصر البخاري الکلاباذي، ت(398هـ)، ط: دار المعرفة، بيروت، الأولى 1407هـ، تحقيق / عبد الله الليثي.         
55- الوکالة في المصارف الإسلامية وتطبيقاتها المعاصرة – دراسة فقهية، د/ أحمد بن محمد الشمثري.
 
References
awlaan: alquran alkarim wahu 'afdal almarajiei.
thanyaan: altafasir waeulum alqurani:
1- 'ahkam alquran li'ahmad bin ealii bin 'abi bakr alraazi, aljasasi, t (2370hi), ta: dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, (1405h).
2- taysir alealam sharh eumdat al'ahkam li'abi eabd alrahman bin salih bin hamd bin muhamad albasam, ta: (1423hi), ta: maktabat alsahabati, al'iimarati, aleashira (1426h- 2006mi), tahqiq / muhamad subhi hasan halan.
3- aljamie li'ahkam alquran li'abi eabd allah muhamad bin 'ahmad bin 'abi bakr bin faraj al'ansarii alkhazrajii alqurtabi, ti: (761hi), ta: dar ealam alkutub, alsueudia (1423hi- 2003ma).
4- alsiraaj almunir fi al'iieanat ealaa maerifat baed maeani kalam alhakim alkhabir lishams aldiyn muhamad bin 'ahmad alshirbini alkhatib, matbaeat bwlaq al'amiriat, alqahira (1285h).
5- gharayib alquran waraghayib alfurqan linizam aldiyn alhasan bin muhamad alqimi alnaysaburi, ti: (850hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1416h), tahqiqu/ zakaria eumayrat.
6- fath alqadir limuhamad alshuwkani, ta: (1250hi), (1/ 452), ta: dar abn kathir, bayrut, al'uwlaa (1414h).
thalthaan: alhadith washuruhuhu:
1- 'iirwa' alghalil fi takhrij 'ahadith manar alsabil limuhamad nasir aldiyn al'albani, ta: almaktab al'iislamii, bayrut, althaania (1405h), (1985m, tahqiq / zuhayr alshaawish.
2- albadr almunir fi takhrij al'ahadith waluathar alwaqieat fi alsharh alkabir liabn almulaqin siraj aldiyn 'abi hafs bin ealiin alshaafieii almisrii, ta(804hi), tahqiq mustafaa 'abu alghit, eabd allah sulayman, ta: dar alhijrati, alsaeudiat, al'uwlaa (1425h -2004ma).
3- tanbih alqari litaqwiat ma daeafah al'iimam al'albaniu -rahimah allah taealaa- lieabd allah bin muhamad bin 'ahmad alduwaysh (1409hi), ta: dar aleulyan lilnashr waltawzie, al'uwlaa (1411h- 1990ma).
4- aljurh waltaedil libi muhamad eabd alrahman bin 'iidris bin almundhir alraazii 'abu hatim, ti: (327hi, ta: dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, al'uwlaa (1271h-1952m).
5- hashiat alsindi ealaa sunan abn majat, limuhamad eabd alhadi 'abi alhasan nur aldiyn alsandi, t (1138hi), dar aljili, birut.
6- sunan 'abi dawud li'abi dawud sulayman bin al'asheath al'azdi, t (175hi), ta: almaktabat aleasriati, bayrut, bidun sanat tabea.
7- alsunan alkubraa li'ahmad bin alhusayn bin ealiin bin musaa alkhirasanii 'abu bakr albayhaqi, t (458hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, althaalithati, (1424h -2003mi), tahqiq / muhamad eabd alqadir eata.
8- alsunan alkubraa lil'iimam 'ahmad bin alhusayn 'abi bakr albayhaqi, ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, althaalitha (1424h -2003mi), tahqiq / muhamad eabd alqadir eata.
9- sharah al'iimam alnawawii ealaa sahih al'iimam muslim lil'iimam 'abi zakariaa muhi aldiyn bin sharaf alnawawii, ta: dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, althaaniati, (1392h).
10- sharah sahih al'iimam albukharii li'abi alhasan ealaa bn khalaf almaeruf biabn batala, ta: (449), ta: maktabat alrushdi, alsueudiati, althaaniati, (1423h-2003mi), tahqiq / 'abu tamim yasir 'iibrahim.
11- sharh sahih al'iimam albukhariu li'abi alhasan ealii bin khalaf bin eabd almalik almaeruf biaibn batala, ta: (449hi), ta: maktabat alrushdi, alsueudiati, (1423h -2003mi), tahqiq / 'abu tamim yasir bin 'iibrahim.
12- sharah mushkil aliathar li'ahmad bin salamat altahawi al'adhadi, t (321hi) ta: muasasat alrisalat - bayrut, al'uwlaa 1451h -1994m, tahqiq / shueayb al'arnawuwt.
13- sahih aibn hiban, limuhamad bin hayaan bin 'ahmad altamimi 'abu hatim aldaari, ta(354ha), ta: muasasat alrisalati, bayrut, al'uwlaa (1408h -1988mi), tahqiq / shueayb al'arnawuwt.
14- sahih al'iimam muslim lil'iimam muslim bin alhajaaj alqushayrii alniysaburi, t(261hi), t: dar aljili, dar alafaq, bayrut.
15- sahih al'iimam muslma, kitab albaye, ta: dar 'haya' alturath alearabii, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
16- eumdat alqari sharh sahih al'iimam albukharii lil'iimam 'abi muhamad mahmud bin 'ahmad aleayni, ti: (855hi), dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut.
17- eawn almaebud sharh sunan 'abi dawud limuhamad 'ashraf bin 'amir bin ealiin bin haydar shams alhaqi aleazim 'abadi, ti: (1329hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, althaania (1415h).
18- ghayat almaram fi eilm alkalam li'abi alhasan eali bin 'abi eali bin muhamad aibn salim althaelabi alamdi t(631h), ta: almajlis al'aelaa lilshuyuwn al'iislamiati, alqahirati, tahqiq / hasan mahmud eabd allatif, bidun sanat tabea.
19- fath albari sharh sahih al'iimam albukharii labiy zakariaa muhi aldiyn aibn sharaf alnawawii, ta: (852hi), (4/380), ta: dar almaerifati, bayrut (1379h), tahqiq / muhibi aldiyn alkhatibi.
20- fayd albari ealaa sahih albukhari, limuhamad 'anwar shat allamshiri, t: (1353hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa, (1426h-2005mi).
21- murqaat almafatih sharh mishkaat almasabih li'abi alhasan eabd allah bin muhamad bin eabd alsalam almubarikifuri, ti: (1414hi), 'iidarat albuhuth aleilmiat waldaewat wal'iifta', althaalitha (1404 - 1984ma).
22- murqaat almafatih sharh mishkaat almasabih lieali bin sultan muhamad 'abi alhasan alharwy, t (1014hi), ta: dar alfikri, bayrut, al'uwlaa (1422h -2002ma).
23- musnad 'abi yaelaa 'ahmad bin ealiin bin eisaa altamimi t (307hi), ta: dar almamun - dimashq - al'uwlaa 1404h-1984m, tahqiq / husayn halim 'asad.
24- almusnid alsahih almukhtasar binaql aleadl ean aleadl alrasul - r- limuslim bin alhajaaj alniysaburi, t (261hi), ta: dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra, tahqiq / muhamad fuad eabd albaqi.
25- maealim alsunan wahu sharh sunan 'abi dawud, li'abi sulayman hamd bin muhamad bin alkhataab albastii almaeruf bialkhatabi, ta(388hi), almatbaeat aleilmiati, halba, al'uwlaa (1351h-1932mi).
26- almuntaqaa sharh muataa al'iimam malik - rahimah allah taealaa-lilqadi 'abi alwalid sulayman bin khalaf bin saed albaji al'andalsi, ti(494), ta: dar alkitaab al'iislami, alqahirati, ta: althaaniati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
27- almuntaqaa liaibn aljardun 'abi muhamad eabd allh alnaysaburi, ti: (307hi), ta: muasasat alkitaab althaqafiati, bayrut, al'uwlaa, (1408h-1988ma).
28- nil al'awtar limuhamad bin eali alshuwkani, ta: dar alhadithi, alqahirati, al'uwlaa (1413h-1993mi), tahqiqu/ eisam aldiyn alsababiti.
rabeaan: allughat walmaeajim waltaerifati:
1- 'anis alfuqaha' fi taerifat al'alfaz almutadawalat bayn alfuqaha' liqasim bin eabd allah bin 'amir alqunawii alhanafii, ta: (978hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut (1424h-2004mi), tahqiq / yahi hasan muradi.
2- taj alearus min jawahir alqamus limuhamad bin muhamad bin eabd alraaziq alhusaynii almulaqab bimurtadaa alwastaa alzubaydi, t: (1205hi), nashra: dar alhidayati, alqahirati, bidun sanat tabea.
3- altaerifat lilsharif muhamad ealiin aljirjani, ta: dar alkutub aleilmiati, birut, (1403h).
4- altawqif ealaa muhimaat altaearif limuhamad eabd alrawuwf almanawi, t: dar alfikri, bayrut (1410h), tahqiqu/ muhamad aldaayti.
5- sayr 'aelam alnubala' lishams aldiyn euthman bin 'ahmad aldhahbi, ta: (748hi), ta: dar alhadith - alqahira (1427h - 2006m) .
6- alsihah taj allughat wasihah alearabiat liljawhari, ta: dar aleilm lilmalayini, bayrut, alraabiea (1407h - 1987mi), tahqiq / 'ahmad eatar.
7- alsihaah li'iismaeil bin hamaad aljawharii, ta: dar alkitabi, alqahirati, althaalitha (1982mi), tahqiq / 'ahmad eabd alghafur eata'a.
8- alqamus almuhit limajd aldiyn alfirz abadi, ta: muasasat alrisalati, bayrut (1379h-1987m).
9- kitab aleayn li'abi eabd alrahman alkhalil bin 'ahmad alfarahidii, ta(170hi), ta: dar wamaktabat alhilal, bidun sanat tabaea, tahqiq du/ mahdi almakhzumi, du/ 'iibrahim alsaamaraayiy.
10- lisan alearab li'abi alfadl jamal aldiyn muhamad bin makram bin manzurin, ta(711ha), mada (nhaju), t: dar sadir, bayrut, al'uwlaa.
11- mukhtar alsihaah lizayn aldiyn 'abi eabd allah muhamad bin 'abi bakr bin eabd alqadir alraazi, ta(666hi), ta: almaktabat aleasriati, bayrut, alkhamisa (1420h-1999mi), tahqiqu/ yusif alshaykh muhamadu.
12- almisbah almunir fi gharayb alsharh alkabir li'ahmad bin muhamad bin ealiin alfayuwmii alhamawii almaqariy, ta(770hi), ta: almaktabat aleilmiati, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
13- muejam allughat alearabiat almueasirati, du/ 'ahmad mukhtar eabd alhamid eumr, ta: (1424hi), tu: ealam alkutab, bayrut, al'uwlaa (1429hi- 2008).
14- almuejam alwasit li'iibrahim mustafaa، 'ahmad alzayaat wakhrin, nashra: dar aldaewat al'iislamiati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
15- muejam maqayis allughat li'ahmad bin faris bin zakariaa alqazwinii alraazi, ta(395hi), ta: dar alfikri, bayrut (1399h -1979mi), tahqiq / eabd alsalam harun.
khamsaan alfiqah:
'a‌- 'usul alfiqah:
1- al'ashbah walnazayir lizayn aldiyn bin 'iibrahim bin najim alhanafii, ta(970hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1419h -1999).
2- altaqrir waltahbir li'abi eabd allah shams aldiyn muhamad bin muhamad almaeruf biaibn 'amir alhaji alhanafii ti: (879hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, althaania (1403h-1983ma).
3- altamhid fi takhrij alfurue ealaa al'usul lieabd alrahim bin alhasan bin eali al'iisnawi ta(772hi), ta: muasasat alrisalati, bayrut, al'uwlaa (1400h), tahqiq / muhamad hasan hitu.
4- taysir ealam 'usul alfiqh lieabd allah bin yusuf aljadiei, ta: muasasat alrayaan liltibaeat walnashr waltawzie, bayrut, al'uwlaa (1418h-1997m).
5- aljamie limasayil 'usul alfiqh watatbiqatiha ealaa almadhhab al'arjahu: du/ eabd alkarim bin ealii alnumlati, ta: maktabat alrushdi, alrayad, alsueudiat, al'uwlaa (1420hi- 2000ma).
6- eilm almaqasid alshareiati: nur aldiyn mukhtar alkhadimi, ta: maktabat aleabikan, alqahirati, al'uwlaa (1421hi- 2001ma).
7- alfuruq lil'iimam shihab aldiyn (2842), tu: ealam alkutab, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
8- kashf al'asrar sharh 'usul fakhr al'iislam al'iimam albardhawi lieabd aleaziz eumar bin muhamad eala' aldiyn albukhari, ta(1730ha), ta: dar alkitaab al'iislami, bayrut, bidun sanat tabea.
9- almuafaqat lil'iimam alshaatibii, ta: ealam alkutabi-birut.
ba‌- alfiqh alhanafii:
1- akhtilaf 'abi hanifat wabn 'abi laylaa li'abi yusuf yaequb bin 'iibrahima, ta: (182hi), ta: dar alfalahi, budin sanat tabea.
2- albahr alraayiq sharh kanz aldaqayiq lizayn aldiyn bin 'iibrahim bin muhamad bin najm alhanafii almisrii, ta(970hi) ta: dar algharb al'iislami, bayrut, althaaniati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
3- badayie alsanayie fi tartib alsharayiei, lieala' aldiyn bin maseud alkasanii alhanafii, ta: dar alkitaab alearabi, bayrut, althaania (1982m.
4- tabyin alhaqayiq sharh kanz aldaqayiq wahashiat alshalabii lifakhr aldiyn euthman bin eali bin mahjin albarieii alziylei, ti: (743hi), ta: almatbaeat alkubraa al'amiriati, bwlaq, alqahirata, al'uwlaa (1313h).
5- tuhfat alfuqaha' lieala' aldiyn alsamirqandi, ti: (539hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut: (1405h-1984ma).
6- aldur almukhtar sharh tanwir al'absar lieala' aldiyn alhasakafi, ta: dar alfikri, bayrut, al'uwlaa (1421h - 2000ma).
7- sharh fath alqadir lil'iimam kamal aldiyn muhamad bin eabd alwahid alsiyuasi almaeruf biaibn alhamam, t: (861hi), (6/ 260, 261), ta: dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
8- almabsuta: li'abi bakr muhamad bn 'abi sahl alsarakhsi, ta: 483hi, nashra: dar almaerifat -birut, 1414h-1993m.
ja- alfiqh almalki:
1- aliaistidhkar lil'iimam yusif bin eabd allh bin eabd albiri alqurtibi, ti(463hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1421h - 2000mi), tahqiq / salim muhamad eataa, almuntaqaa lil'iimam 'abi alwalid sulayman bin khalaf albaji, t(474h), (4/ 371, 372), ta: dar alkitaab al'iislami, alqahirati, althaaniati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
2- 'ashal almadarik li'abi bakr bin hasan alkashnawi, ta: muasasat eisaa albabi alhalbi, ta: althaaniatu, bidun sanat tabe 'aw tarikh nushr .
3- bidayat almujtahid wanihayat almuqtasid li'abi alwalid muhamad bin 'ahmad alqurtubii alqayrawani, ta(595hi), (3/212), ta: dar alhadithi, alqahira (1425h -2004mi), tahqiq / farid eabd aleaziz aljundi.
4- bidayat almujtahid wanihayat almuqtasid li'abi alwalid muhamad bin 'ahmad bin rushd alqurtabi, t(595hi), ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nushr .
5- bilughat alsaalik li'aqrab almasalik li'abi aleabaas 'ahmad bin muhamad alsaawi, ta: (1241hi), ta: dar almaearifi, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
6- altaaj wal'iiklil ealaa sharh mukhtasar sayidi khalil lil'iimam muhamad bin muhamad almaliki, ta: dar alkutub allaeilmiati-birut, ta: al'uwlaa, 1422h-2000m.
7- altaaj wal'iiklil limukhtasar khalil limuhamad bin yusif bin 'abi alqasim aleabdarii almaeruf bialmawaq almaliki, t(897hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1416h- 1994ma).
8- tabsirat alhukaam fi 'usul al'aqdiat wamanahij al'ahkam liburhan aldiyn 'iibrahim bin farhun almaliki, ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut.
9- hashit al'iimam alruhuniu ealaa sharh mukhtasar sayidi khalil, ta: almatbaeat al'amiriati, ta: al'uwlaa, misr (1306hi).
10- hashiat aldasuqi ealaa alsharh alkabir li'ahmad bin muhamad bin earfah aldisuqi (1230hi), ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
11- hashit aldasuqi limuhamad 'ahmad earafah aldasuqi ealaa alsharh alkabir lildirdir, almuhadhab li'abi 'iishaq muhamad alshiyrazi (2/3337).
12- hashiat aleadawiu ealaa sharh kifayat altaalib alrabaani: li'abi alhasan eali bin 'ahmad bin makram aleadwi, ta:1189hi, tahqiqu: yusif alshaykh muhamad, nashra: dar alfikri- bayrut, 1414h-1994m.
13- hashiat aleadawiu lieali bin 'ahmad bin makram allak alsaeidii aleadawi, ta(1189hi), ta: dar alfikri, bayrut (1412h), tahqiq / yusif muhamad albiqaei.
14- aldhakhirat lil'iimam 'abi aleabaas shihab aldiyn aihmad bin 'iidris bin eabd alrahman alqarafi, ta: (684hi), ta: dar algharb al'iislami, bayrut, al'uwlaa (1994mi), tahqiq / muhamad haji.
15- alsharh alkabir lisaydi 'ahmad bin muhamad aldardir mae hashiat aldasuqi, ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
16- alsharh alkabir lisayidi 'ahmad bin muhamad aldirdir, ta: (3/325), ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
17- sharh mukhtasar sayidi khalil limuhamad bin eabd allah alkharshii almaliki, ta: (1101hi), ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
18- alfawakih aldawaniu ealaa risalat 'abi zayd alqayrawani li'ahmad bin ghanim bin salim bin mahana alnafrawi, t: (1126hi), ta: dar alfikri, bayrut (1415h-1995m).
19- alfawakih aldawaniu ealaa risalat 'abi zayd alqayrawani, li'ahmad bin ghanim alnafarawii almalki, ta: (1126hi), ta: dar alfikri, bayrut (1415h - 1995m).
1- mawahib aljalil fi sharh mukhtasar sayidi khalil li'abi eabd allah muhamad bin muhamad altarabulsii almaghribi, ti: (954hi) (4/548), ta: dar alfikri, bayrut, althaalitha (1412h-1992ma).
20- alnawadir walziyadat ealaa ma fi almudawanat min ghayriha min al'umahat li'abi muhamad eabd allah alnafari alqayrawani, t (386h), ta: dar algharb al'iislami, bayrut, al'uwlaa (1999mi), tahqiqu: da/ eabd allah almurabit wakhrun.
21- alnawadir walziyadat ealaa maeani almudawanat min ghayriha min al'umahat li'abi muhamad eabdalrahman alqayrawani almaliki (386ha), ta: dar algharb al'iislami, bayrut, al'uwlaa (1999mi), tahqiqu: 'a/ muhamad eabd aleaziz aldabagh.
da‌-          alfiqh alshaafieii:
1- aisnaa almatalib sharh rawd altaalib li'abi yahi zakariaa al'ansari alshaafieii, ta: dar alkitaab al'iislamii.
2- alasharaf ealaa madhahib 'ahl aleilm li'abi bakr muhamad bin almundhiri, ta: dar 'iihya' alturath alearabii al'iislamii, qatra, al'uwlaa, (1406h).
3- 'iieanat altaalibin fi hali 'alfaz fatih almueayan li'abi bakr euthman bin muhamad aldimyatii alshaafiei, t (1310h), ta: dar alfikri, bayrut, al'uwlaa (1418h -1997ma).
4- al'iiqnae fi hali 'alfaz 'abi shujae lishams aldiyn muhamad bin muhamad alkhatib alshirbini, ti: (977hi), ta: dar alfikri, bayrut.
5- al'umu lil'iimam muhamad bin 'iidris alshaafieii, ta: dar almaerifati, bayrut (1410h - 1990ma).
6- al'umu: limuhamad bin 'iidris bin aleabaas alshaafieii, ti: 204hi, nashra: dar almaerifati- birut, 1410h-1990m.
7- albayan fi madhhab al'iimam alshaafieii lil'iimam 'abi alkhayr salim aleumranii alyamanii alshaafieii, (558hi), t (12/535), ta: dar alminhaj - alsaeudiat - al'uwlaa 1421hi= 2000m.
8- albayan lil'iimam 'abi alkhayr salim aleumranii alshaafieii alyamanii, ti: (558hi), ta: dar alminhaji, alsaeudiati, al'uwlaa (1421h-2000ma).
9- alhawi alkabir lil'iimam 'abi alhasan eali bin habib almawirdi, t(450hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1419h-1999m) tahqiq / eali muhamad mueawada, eadil aihmad eabd almawjud.
10- rawdat altaalibin lil'iimam alnawawii 'abi zakariaa muhi aldiyn bin sharaf alnawwii, ti: (676), ta: almaktab al'iislamii, bayrut, althaalitha (1412h -1991mi), tahqiqu: zuhayr alshaawish.
11- tariqat alkhilaf bayn alshaafieiat walhanafiat lilqadi eali bin 'abi alhusayn bin muhamad almarzawii alshaafieii, ti: (462hi), makhtut bidar alkutub almisriat taht raqm (1523).
12- fath aleaziz lil'iimam eabd alkarim muhamad alraafiei, ta: dar alfikri, bayrut, bidun sanat tabaea, sharah muntahaa al'iiradat limansur bin yunis albuhuti, (1051h).
13- fatah alwahaab bisharh manhaj altulaab li'abi zakariaa muhamad bin 'ahmad al'ansary, ti: (926hi), ta: dar alfikri, bayrut (1414h - 1994m).
14- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmadu, li'abi muhamad muafaq aldiyn bin qudamat almaqdisii (620h), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'awal (1414h -1994mi).
15- kifayat al'akhyar fi hali ghayat alakhtisar li'abi bakr muhamad eabd almumin taqi aldiyn alhisniu alshaafieayi, t (829hi), ta: dar alkhayri, dimashqa, al'uwlaa (1994ma).
9- almajmue sharh almuhadhab li'abi zakariaa muhi aldiyn bin sharaf alnawwii, ta(676ha), ta: maktabat al'iirshadi, jidat, alsaeudiati.
16- almajmue sharh almuhadhab li'abi zakariaa muhi aldiyn bin sharaf alnawawii, ta: dar alfikri- bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
17- mukhtasar al'iimam almuznii li'iismaeil bin yahi 'abi 'iibrahim almuzni, ta(264hi), ta: dar almaerifati, bayrut (1410h-1990ma).
18- mukhtasar al'iimam almuznii li'iismaeil bn yahi bin 'iibrahim almuzni, ta(264), ta: dar almaerifati, bayrut (1410h-1990ma).
10- mughaniy almuhtaj 'iilaa maerifat maeani 'alfaz alminhaj lishams aldiyn muhamad bin muhamad alshirbinii alkhatib, ta(977), ta: almaktabat alfaysaliati- makat almukaramati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
19- almuhadhab fi fiqh al'iimam alshaafieiu li'abi 'iishaq 'iibrahim bin eali bin yusif alshiyrazi, ta: (476hi), (2/ 69), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
20- nihayat almuhtaj 'iilaa sharh alminhaj lishams aldiyn muhamad bin 'abi aleabaas shihab aldiyn alramli, t(1004hi), ta: dar alfikri, bayrut (1404h - 1984m).
21- alwasit li'abi hamid muhamad alghazali altuwsi, t(505hi), dar alsalami, alqahira (1417h), al'uwlaa.
ha- alfiqh alhanbali:
1- al'iinsaf fi maerifat alraajih min alkhilaf lieala' aldiyn 'abi alhasan almardawii alsaedii alhanbali, ti: (885hi), (4/ 398), ta: dar 'iihya' alturath alearabi, bayrut, bidun sanat tabea.
2- dalil altaalib linayl almatalib limarei bin yusif bin 'abi bakr almaqdisii alhanbali, (1033hi), ta: dar tiibat lilnashr waltawzie, al'uwlaa (1425h -2004ma).
3- alrawd almurabae sharh zad almustaqnie limansur bin yunis bin 'iidris albuhuti, ti: (1051hi), ta: dar almuayidi, muasasat alrisalati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
4- zad almustaqnae fi aikhtisar almuqanie limusaa bin 'ahmad bin musaa alhajaawi, ta: (968), ta: dar alwatan lilnashr waltawzie, alrayad, tahqiq / eabd alrahman bin easakr.
5- alsharh alkabir ealaa matn almuqanie lieabd alrahman 'ahmad bin qadamata, t: (682h), ta: dar alkutaab alearabii lilnashr waltawzie, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
6- sharah muntahaa al'iiradat- almaeruf bidaqayiq 'uwlaa alnahy lisharh ghayat almuntahaa limansur bin yunis bin salah aldiyn bin 'iidris albuhuti, ta(1051hi), ta: ealam alkutab, bayrut, al'uwlaa (1414h -1993ma).
7- aleudat sharh aleumdati: li'abi muhamad muafaq aldiyn eabd allh bin 'ahmad aldimashqi, ta: (620) ta: almaktabat aleasria (1325h - 2005mi), tahqiq / 'ahmad muhamad eazuza.
8- aleudat sharh aleumdati, li'abi muhamad muafaq aldiyn eabd allh bin 'ahmad aldimashqi, ta: (620) ta: almaktabat aleasria (1325h -2005mi), tahqiq / 'ahmad muhamad eazuza.
9- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmad li'abi muhamad eabd allah muafaq aldiyn almaqdisi, ta: (620hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1414h -1994ma).
10- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmad li'abi muhamad muafaq aldiyn bin qudamat almaqdisi, ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1414-1994ma).
11- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmadu, ta: almaktab al'iislamii, bayrut, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
12- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmadu, li'abi muhamad muafaq aldiyn bin qudamat almaqdisii (620h), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'awal (1414h -1994mi).
13- alkafi fi fiqh al'iimam 'ahmadu, li'abi muhamad muafaq aldiyn bin qadamata, ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, al'uwlaa (1414h - 1994ma).
14- kashaaf alqinae ean matn al'iiqnae limansur bin yunis albuhutii alhanbali, t(1051hi), (3/501), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut.
15- matalab 'uwlaa alnahaa fi sharh ghayat almuntahaa, limustafaa alsuyutii alrahibani, ti: (1245hi), ta: almaktab al'iislamii, bayrut (1415h - 1994m).
16- almughanaa li'abi muhamad eabd allh bin 'ahmad bin qudamat almaqdisi, ta: dar alfikri, bayrut, al'uwlaa (1405h).
17- almughaniy fi fiqh al'iimam 'ahmad bin hanbal alshaybani: lieabd allah bin 'ahmad bin qudamat almaqdisii 'abi muhamad, nashara: dar alfikr - bayrut, ta: al'uwlaa, 1405h.
18- almughaniy li'abi muhamad eabd allh bin qudamat almaqdisi, ta: dar alfikri, bayrut, al'uwlaa (1405h).
19- nil almarb sharh dalil altaalib lieabd alqadir bin eumar bin 'abi taghlib alshaybani, ta: (1135hi), ta: maktabat alghalahi, alkuayti, al'uwlaa (1403h- 1983ma).
wa- alzaahiriatu:
1- almuhalaa bialathar: liealiin bn 'ahmad bn saeid bin hazm al'andalsii alqurtubii alzaahiri, ta: 456hi, 7/572, nashra: dar alfikir-birut.
sadsaan: alkutub aleamat walhadithat waltarajim walmajalaati:
1- al'iijmaei: li'abi bakr muhamad bin 'iibrahim bin almundhir alnaysaburi, khalid bin muhamad bin euthman, nashra: dar aluathar lilnashr waltawzie, alqahirati, ta: al'uwlaa, 1425h-2004m.
2- 'ahkam alshiyk da/ eabd allh bin sulayman almaniea, majalat majmae alfiqh al'iislamii - jidat - aleadad alsaadisi.
3- al'ahkam alfiqhiat liltaeamulat alalkitrunia (alhasib alali washabakat almaelumat (alantirnta) da/ eabd alrahman eabd allah alsinda, ta: dar alwaraqi, bayrut, al'uwlaa (1324h - 2004mu).
4- 'ahkam sarf alnuqud waleumlat fi alfiqh al'iislamii watatbiqatih almueasirati, da/ eabaas 'ahmad muhamad albazi, ta: dar alnafayis lilnashr waltawziei, al'urdunn, al'uwlaa (1419h - 1999mi).
5- aikhtilaf al'ayimat waleulama' limuhamad hubirih alshaybani, (560hi), ta: dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan, al'uwlaa (1423h - 2002mi), tahqiqi/ alsayid yusif 'ahmadu.
6- aistibdal alnuqud waleumlati, da/ eali alsaalusi, ta: maktabat alfalah - alkuayt - al'uwlaa (1405h- 1985ma).
7- 'anzimat aldafe al'iilikturunii almueasir ghayr aliaytimanii fi alfiqh al'iislamii - dirasat muqaranati, du/ salah eamir, alwaey al'iislamia - al'iisdar 1439h - 2018m.
8- 'anzimat aldafe al'iilikturunii almueasir ghayr aliaytimanii fi alfiqh al'iislamii- dirasat muqaranat - du/ salah aldiyn 'ahmad eamir, manshur bimajalat alwaey al'iislamii, al'iisdar (164) eam (1439h - 2018ma).
9- 'anzimat aldafe al'iilikturunii almueasir ghayr aliaytimani, du/ salah aldiyn muhamad eamir, alwaey al'iislamia, 'iisdar (164).
10- albahth aleilmiu 'asasah wamanahijuh wa'asalibiha, wa'iijra'atuhi, tu: bayt al'afkar alduwliati, eaman, tawziei: almutamani, alsaeudiati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
11- altaarikh alkabir limuhamad bin 'iismaeil albukhari, ti: (256hi), ta: dayirat almaearifi, hayd abad, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
12- taeadud alqawaeid wataeadud aljarayimi, matbaeat dar aljamieat - al'iiskandariatu, nqlaan eanhum fi dhalika: himayat almal aleami fi alfiqh al'iislamii, du/ nazir muhamad 'uwhab.
13- da/ sami hamuwd waghayruhum, almueamalat almaliat almueasirat da/ wahabh alzuhayli, ta: dar alfikr almueasiri, bayrut, al'uwlaa (1423h -2002ma).
14- du/ mahmud alkilani - almuasasat altijariat walmasrifiat - eamaliaat albunuk - dirasat muqaranati, ta: dar althaqafat lilnashr waltawzie - eaman, al'uwlaa (2009m).
15- dirasat fi 'usul almudayanat fi alfiqh al'iislami- haqiqat aldiyn wa'asbab thubutihi- baye alkali bialkali - tawthiq aldiyn- altasaruf fi aldiyn, taghyir alnuqud wa'atharih ealaa alduyuni, du/ nazih hamad, t: dar alfaruq, alsaeudiat, al'uwlaa (1411h - 1990ma).
16- dirasat fi 'iiedad albahth alqanunii, du/ miadat eabd alqadir 'iismaeil, nashra: dar aljamieat aljadidati, al'iiskandaria (2016ma).
17- alriba walmueamalat almasrifiatu- fi nazar alsharieat al'iislamiat - du/ eumar eabd aleaziz almutaraki, ta: dar aleasimat lilnashr waltawzie, althaania (1414h .
18- alriba walmueamalat almasrifiat fi nazar alsharieat al'iislamiat da/ eumar eabd aleaziz almutaraki, ta: dar aleasimati, althaania (1414h).
19- alriba walmueamalat almasrifiat fi nazar alsharieat al'iislamiati, du/ almutraki, almasarif - mueamalatiha, wawadayieaha, wafawayidiha: du/ mustafaa 'ahmad alzarqa, bahath manshur bimajalat majmae alfiqh al'iislamii.
20- sharh mayarat ealaa tuhfat alhukaam limuhamad bin 'ahmad mayarat alfasi, matbaeat alaistiqamati, alqahirati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra, altaqabud fi alfiqh al'iislamii liljinku.
21- aldaman fi alfiqh al'iislamii, lilshaykh ealaa alkhafifi, ta: dar alfikri, alqahira (2000mi).
22- tariqat alkhilaf bayn alshaafieiat walhanafiat lilqadi eali bin 'abi alhusayn bin muhamad almarzawii alshaafieii, ta(462hi), makhtut bidar alkutub almisriat taht raqm (1523).
23- aleumulat almasrifiat - haqiqatuha wa'ahkamuha alfiqhiat - du/ eabd alkarim muhamad 'ahmad 'iismaeil, ta: kunuz ashbilya lilnashr waltawzie, alsaeudiati, althaania (1432h - 2011mi).
24- aleumulat almasrifiat - haqiqatuha wa'ahkamuha alfiqhiatu: du/ eabd alkarim muhamad 'ahmad 'iismaeil.
25- aleumulat almasrifiat - haqiqatuha wa'ahkamuha alfiqhiatu, du/ eabd alkarim muhamad 'ahmad 'iismaeil, ta: knuz 'iishbilya, althaania (1432h - 2011ma).
26- alfiqh al'iislamiu almuqaran mae almadhahibi. du/ muhamad fathi aldirini, manshurat jamieat dimashq (1412h -1992mi), ta: althaalithati.
27- alfiqh alaslamiu fi thawbih aljadid - almadkhal 'iilaa nazariat alailtizam aleamat fi alfiqh alaslamii, d / mustafaa 'ahmad alzarqa, ta: dar alqalam - dimashqa, aldaar alshaamiat - bayrut, al'uwlaa (1420h-1999ma).
28- fiqh almueamalati, dirasat muqaranati, du/ muhamad eali euthman alfaqi, ta: dar almiriykh, alsaeudiat lilnashr waltawzie, bidun sanat tabe 'aw tarikh nushr .
29- qabd alshiyk hal yaqum maqam qabd alnaqdi, da/ eabdalllh bin muhamad bin salih alrabei, ta: maktabat alrushdi, alsueudiat, al'uwlaa (1426hi- 2005ma).
30- kitab almueamalat fi alsharieat al'iislamiat walqawanin alwadeiat li'ahmad 'abi alfath, matbaeat albusfur, alqahiratu, al'uwlaa (1332h-1913ma).
31- mi/ qatibat karim silman, huquq altifl bayn alsharieat walqanun alduwalii waldustur aleiraqii, aljamieat aleiraqiati, manshur fy: majalat aljamieat aleiraqiati.
32- majalat albuhuth al'iislamiat alsaadirat ean 'iidarat albuhuth aleilmiat wal'iifta' waldaewati, bidun sanat tabe 'aw tarikh nashra.
33- majalat albuhuth al'iislamiat alsaadirat ean 'iidarat albuhuth aleilmiat wal'iifta' waldaewati.
34- almadkhal 'iilaa fiqh almueamalat almalia (almal - almalakiat - aleaqda) du/ muhamad euthman shibir, ta: dar alnafayisi, al'urdunu, althaania (1430h - 2010mi).
35- masadir almaelumat min easr almakhtutat 'iilaa easr alantirnta, du/ eamir 'iibrahim qandilji, du/ ribhi mustafaa ealyan, ta: dar alfikr alearabii lilnashr waltawziei, eaman, al'uwlaa (1420h-2000ma).
36- almueamalat almaliat - 'asalat wamueasaratu, du/ eabd allah eabd almuhsin alturkiu, du/ salih alshaykh walakhrun, ta: 1434hi, althaaniat bi'iishraf maktabat almalik fahd alwataniati.
37- almueamalat almaliat 'asalat wamueasaratu: du/ dubyan bin muhamad aldibyan, ta: maktabat almalik fahd alwataniat - althaaniat - alsaeudia (1434h).
38- almueamalat almaliat almueasirat fi alfiqh al'iislamii, du/ muhamad euthman shibir, ta: dar alnafayis lilnashr waltawziei, al'urduni, alsaadisa (1427h-2007ma).
39- almueamalat almaliat almueasirat fi alfiqh al'iislamii, du/ muhamad euthman shibir, ta: dar alnafayisi, al'urduni, alsaadisa (1427h - 2007ma).
40- almueamalat almaliat almueasiratu: du/ muhamad shibir, ta/ dar alnafayisi, al'urduni, alsaadisa (1427hi- 2007ma).
41- muejam almustalahat almaliat walaiqtisadiat fi lughat alfuqaha'i, du/ nazih hamad, ta: dar alqalami, dimashqa, bayrut, al'uwlaa (1429h -2008ma).
42- muqadimat fi manhaj albahth aleilmi, rahim yunus aleazaawii, ta: dar dijlat, eaman, al'uwlaa (2008mi).
43- manar alsabil li'iibrahim bin muhamad bin salim bin duyan, ta: (1353hi), ta: almaktab al'iislamii, dimashqa, suria, alsaabieati, (1409h -1989mi), tahqiq / zuhayr alshaawish.
44- manahij albahth aleilmii waturuq 'iiedad albuhuthi, du/ eimad hawash, du/ muhamad muhamad aldhunaybat, ta: diwan almatbueat aljamieiati, aljazayir, ta: alraabiea (2007ma).
45- manahij albahth aleilmii waturuq 'iiedad albuhuthi, du/ eimad eawash, du/ muhamad aldhunaybati, kayfiat 'iiedad albahth aleilmii.
46- manahij albahth aleilmii: du/ muhamad sarhan ealaa almahmudii, ti: dar alkatabu, sanea', alyamin, althaalitha (1441hi-2019ma).
47- manahij albahth aleilmii, da/ eabd alrahman badway, ta: wikalat almatbueati, alkuayti, althaalitha (1977ma).
48- almanhaj almuqaran mae dirasat tatbiqiati, du/ eatif ealbi, bitasarufi, ta: majd almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawzie, bayrut, al'uwlaa (1426h-2006m).
49- almanhaj almuqaran mae dirasat tatbiqiatin, du/ eatif eulay, ta: majd almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawzie, al'uwlaa (1426h-2006m).
50- mawsueat alfiqh al'iislamii limuhamad bin 'iibrahim bin eabd allah altuwijrii (3/498), tu: bayt al'afkar alduwliati, al'uwlaa (1430h-2009mi).
51- almawsueat alfiqhiat alkuaytia (25/ 23), ta: mutabiei: dar alsafwati, alqahirati.
52- nazariat alhaqi bayn alfiqh al'iislamii walqanun alwadei: du/ 'ahmad muhamad alkhuli, ta: dar alsalami, alqahirati, al'uwlaa (1427hi- 2003m) nqlaan ean hashiat qamar al'aqmar sharh almanar almusamaa binur al'anwar lil'iimam alliknawi.
53- nazariat alhaqi bayn alfiqh al'iislamii walqanun alwadei, du/ 'ahmad mahmud alkhuli, ta: dar alsalami, alqahirati, al'uwlaa (1423h -2003ma).
54- nazariat aldamani- 'aw 'ahkam almasyuwliat almadaniat waljinayiyat fi alfiqh al'iislamii- dirasat muqaranati, da/ wahabih alzuhayli, ta: dar alfikri, bayrut (1433h -2012m).
16- alhidayat wal'iirshad fi maerifat 'ahl althiqat walsadad li'ahmad bin muhamad bin alhusayn 'abi nasr albukharii alkilabadhi, ta(398ha), ta: dar almaerifati, bayrut, al'uwlaa 1407hi, tahqiq / eabd allah alllythy.
55- alwikalat fi almasarif al'iislamiat watatbiqatiha almueasirat - dirasat fiqhiatun, du/ 'ahmad bin muhamad alshamthari.