الأمن السيبراني في ضوء مقاصد الشريعة

المؤلف

أستاذ مساعد - أصول الفقه - کلية الشريعة وأصول الدين - جامعة الملک خالد المملکة العربية السعودية

المستخلص

     الأمن والاستقرار عنصران ضروريان في الحياة لابد من توفيرهما حتى تتمکن الدولة من الارتقاء بنفسها وبمن هم فيها ، فالأمن السيبراني جزء من أمن الدولة؛  لأن الأمن والخوف نقيضان لا يجتمعان. وقد ذکر الله تعالى أهمية الأمن للناس في کثير من المواضع منها قوله تعالي: [وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْناً] [سورة البقرة:125]، وبما أن الأمن السيبراني جزء من الأمن فتأتي أهميته نسبة لتطور التکنلوجيا في هذا العصر الذي صارت فيه من أکبر الأماکن لتجمع المعلومات المهمة لذلک يسعي کثير من المخترقين للحصول على هذه المعلومات وباتت حمايتها ضرورة لا يمکن الاستغناء عنها ، ومن هنا برزت فکرة الأمن السيبراني للحفاظ على هذه المعلومات. يهدف البحث إلى إلقاء ضوء على أهمية الأمن السيبراني والتعريف به، على ماذا يطلق هذا المصطلح، وبيان أنواعه، ومکوناته، وسلطات القائمين عليه وضمان استمرارية البيانات وتعزيز حمايتها وسريتها وخصوصيتها مع اتخاذ جميع التدابير اللازمة لحماية المواطنين والمستهلکين وأجهزة الدولة ، وتقليص مخاطر وآثار التهديدات السيبرانية المحتملة في مجالات استخدام الشبکات. يلخص البحث بيان مکانة الأمن السبيراني في الإسلام وبيان مکانته في مقاصد الشريعة الإسلامية وآثاره في المقاصد الضرورية في حفظ (الدين، والنفس والعقل والمال والنسل)، ولا يکون حفظ هذه الضروريات وحمايتها بغير الأمن الذي تزدهر به الحياة وتتطور، ولو زال الأمنُ في أي مجتمع تضطرب الحياة وتسود الفوضى والفساد ولأصبح حفظ هذه الضروريات مستحيلاً. اتضح أنّ من  مقاصد الشريعة من العقوبات حفظ الضرورات الخمس من جانب الوجود والعدم،  وکلها شرعت لحماية الناس والمجتمع من أي فساد في الأرض بأي وسيلة، ولا شک أن العقوبات التعزيرية شرعت أيضاً لحماية تلک المصالح من الاعتداء عليها حتى يعيش الناس في أوطانهم ومجتمعاتهم آمنين ، ووضع الضوابط الأساسية للأمن السيبراني.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


- 'ahmad mukhtar eumar , maejm allughat alearabiat, t 1 , 2008 m , maj 1 , s 122.
- 'imam alharamayn al'imam aljuinii , tahqiq wadirasat d. mastafiun hilmiin , wid. fuad eabd almuneim , al'umam almutahidat fi althiyat alzulm , dar aldaewat liltabe walnashr waltawzie , 2008 m , s 15.
- al'imam almawrdy thyq 'ahmad hada , al'ahkam alsultania 'dar alhadith alqahrt , maj 1 , t , 1427 h / 2006 m , s 15
-al'amn-alsibrania-la-yidurk https://www.alwatan.com.sa
- al'amn alsiybraniu manahaj marjiei eama , aldifae alwataniu maktab alqayid aldifae alkanadiat s.b mahatat alquwwat 17000 knjstun , 7B4 K7K O s 18.
- alhusul ealaa alhadaf alnihayiyi / 22/1: tamin shabakat almaelumat: 'afdal wa'afdal almaelumat libina' thaqafa
- li'amn alsiybranii , qitae tanmiat alaitisalat , lajnat aldirasat 1 fatrat aldirasat alrrabiea (2010-2006) , s 3.
- al'amn alsubrani: manhaj mrjean RC) eamin , aldifae alwataniu maktab alqayid 'akadimiat aldifae alkanadiat s.b mahatat alquwwat 17000 knjstun , 7B4 K7K O , s 10
- alshaykh 'abu barakat almaeruf bihafiz aldiyn alnasfii , albahr alrrayiq washarah kanz daqayiq , sharah albahr alrrayiq abn najim alhanafi , j 1 , t 1 , almaktabat dar alkutub aleilmiat , bayrut , albinan , 1418 h / 1997 m , s 30.
- al'iistratijiat alwataniat li'alman alsayabrani - 2017-2021m http://www.mcit.gov.eg.
- husam 'iibrahim 'abu alhaj , yumadad al'amn alddakhilia waqawaeidah aleamat fi aldawlat fi daw' maqasid alshryet , lijamieat al'urduniyat , 2006 m s 74
- khalid alwardat alshararii , alfada' alsiyubrani sahat hurub almustaqbal ,
- khalid bin eabd allh bin fahd , shabakat altawasul alaijtimaeii watharuha fi al'amn alfikrii , 'asam alshabab
- dirasat shamil ean jarimat alsiybraniat , maktab al'umam almutahidat almaenii bialmukhadirat waljarimat , al'umam almutahidat , niuyurk muswadat shubat / fibrayir 2003 m , s 2
- rabieat bnt nasir alssari , al'amn alddakhiliu fi daw' muqasid alshryet al'iislamiat walqadaya , alriyad t 1 , 1432 h -2011 m , s 20.
- shabakat altawasul alaijtimaeii watharuha fi al'amn alfikrii , shabakat altawasul alaijtimaeii / d. khalid bin eabd allh bin fahd bin frhan al sueud
- salih bin ealia bin eabd alrahmin alrabieat , al'amn watahsin alaistikhdam alraqamii lilmustakhdam min makhatir al'intrnt , https://edu.moe.gov.sa/jeddah
- eabd allah yahi alkamali , maqasid alshryet al'iislamiat fi daw' almuazanat , dar abn hizm , t 1 , 1441 h / 2000 m , s 139.
- eabd alwahhab khilaf , alsiyasat alshareiat 'aw nizam aldawlat al'iislamiat , dar alandils aljadidat lilnashr waltawzie , t 1 , 1436 h / 2015 , s .14
- eali bin muhamad alsyd aljurjaniu , mejm altaerifat , alqahrt dar alfadilat liltawzie walnashr , s 34.
- eumar muhamad jih jy , muqasid alshryet al'iislamiat , risalat dukturah fi 'usul alfaqih wamaqasid alshryet , s 343
- fath albari sharah sahih albikhari / kitab al'iiman / bab khawf almumin min 'an yuemal ealaa 'ardiat 'ardiat / raqm 48.
- 'abu shaq alshatibi , almuafaqat fi 'asul alshryet , j 2 , t 1 , alqahrt , dar aleadl aljadid , 1432 h / 20011 m , s 6.
- ma hu al'amn alsayibrani https://www.arageek.com/.
- makhatir aljarayim almaliat al'iiliktruniat watharuha ealaa nazam aldafe , majlis muhafizi almasarif almarkaziat alnaqd alearabii , sunduq alnaqd alearabii , 'abuzabii , al'iimarat , s 5
- muhamad tahir eashur , taqdim hatim 'abu simatan , maqasid alshryet al'iislamiat , dar alkitab allubnaniu , bayrut , 2011 s 357-358.
- alfarq bayn al'amn alsybrany w almaelumat
- mastafi mahmud manjud , li'abead alsiyasat limafhum al'amn fi al'islam , almaehad aleali lifikr al'iislamii , alqahrt , 1417 h -1996 m , s 42
- munaa al'ashqur jubur , alsbiraniat hajis aleasr , almarkaz alearabiu lilbihawith alqanuniat walfadayiyat , s 26.
- nashrat tusdiruha sharikat albahirat libuhayrat litawzie alkahraba' alsanat alththalithat aleadad alssabie 'abril / 2018 m , s 7.
- nizam mukafahat jarayim almaelumatiat , hayyat alaitisalat wataqniat almaelumat ,
- nur aldiyn mukhtar alkhadimii , eilm maqasid alshareiat , alriyad , aleubikan lilnashr , t 6 , 1435 h / 2014 m , s 81.
- nur aldiyn mukhtar alkhadimii , eilm maqasid alshareiat , alriyad , aleubikan lilnashr , t 6 , 1435 h / 2014 m , s 84.
- nadaa alharithi , niqashat al'amn alsaybrani waturuq alhimayat min alaikhturaq. https://www.alwatan.com.sa/article/1004708
- talif fard kablan , tarjamat lawiy eabd alhamid , almintaqat almuetamat tarikh alharb alsiybraniat , almajlis alwataniu lilthaqafat walfunun waladab , maris 2019 m min s 175 'iilaa 203.